VIERING VAN ALLERZIELEN

Tegenover de onvatbare dood past eigenlijk alleen maar een nederig zwijgen. Maar mensen kunnen en mogen niet zwijgen. Daarom ook proberen vooral kunstenaars woorden, klanken, kleuren of vorm te geven aan het gemis, het verdriet, het heimwee dat samenhangt met de dierbaren die ons in de dood zijn voorgegaan. Och ja, bij de begrafenis besef je het nog niet; er zijn nog veel medelevende mensen om je heen. Je volwassen kinderen zijn tijdelijk weer veel thuis te vinden en er zijn in de eerste weken nog zoveel praktische zaken te regelen; aan bezoek geen gebrek. Maar mettertijd wordt het alsmaar stiller. ‘Het leven gaat door’ zeggen de mensen, en ze hebben nog gelijk ook.

En meer en meer besef je dat niemand in jouw plaats je moeilijke weg kan gaan. Dat moet je zelf doen. Alleen gaan slapen en nog uren wakker liggen. Wakker worden en je realiseren dat er niemand naast je ligt. Dat de wieg of de kinderkamer leeg is. Een lege plaats aan tafel. Geen zin om voor jezelf te koken en te zorgen. En die kleren, wat moet ik daar mee? Een goede sigaar of het bekende parfum ruiken en meteen gaat de herinnering als een pijnscheut door je heen. Het gemis voel je in de kleine verborgen details van het gewone leven. Voor het eerst alleen op verjaardagbezoek bij familie en kennissen. Zachtjes tegen hem of haar praten bij het graf. Huilend in slaap vallen, en je dierbare tegenkomen in nachtelijke dromen. De eerste keer alleen op vakantie, Kerstmis zonder je geliefde. En vandaag zouden we haar of zijn verjaardag hebben gevierd…..

Het alledaagse leven weeft mensen met ontelbare onzichtbare draadjes aan elkaar, en als zij van ons zijn heengegaan moeten al die draadjes weer losgemaakt worden. Dat is de pijn die je voelt. Tot ze zachter wordt, en uitmondt in een weemoedige en dankbare herinnering. De tijd heelt alle wonden, zegt men dan. Wonden genezen, maar littekens blijven. En de herinnering komt weer helemaal boven op Allerzielen. Een aantal mensen uit onze parochiegemeenschap is in het voorbije jaar van ons heengegaan (van jong tot oud) en hun dierbaren kregen de pijnlijke opdracht hen ‘los te laten’. Naast al diegenen die vroeger reeds wegvielen uit onze kring gedenken we hen speciaal in de viering van Allerzielen. In onze parochiegemeenschap hebben ze een naam. En die namen noemen we in de viering en we steken een lichtje voor hen op. We roepen hen in herinnering in een wereld die nauwelijks tijd lijkt te hebben voor herinneringen. Maar zelfs die herinnering zal ooit vervagen, wanneer ook wijzelf de onvermijdelijke weg gegaan zullen zijn. Meer nog: ons wacht hetzelfde lot. Ooit zal ook de naam op onze grafsteen bij niemand nog iets oproepen. Geen enkel gevoel, geen enkele emotie, geen enkele traan. Tot ook de grafsteen zelf verdwijnt. En dan zijn we zoals die miljarden mensen die deze weg reeds gingen. Nergens zijn de mensen zo gelijk als in de dood.

Maar ook dan zijn we niet voorgoed uitgeleverd aan het absolute duister van de vergetelheid. De tijd blaast ons weg als hooi en gras. We zijn bloemen die eventjes bloeien in het open veld, maar we verwelken al even vlug als we gekomen zijn. Maar toch zijn en blijven wij gekend bij God. Zoals die heerlijke psalm 121 zegt. De psalm die we altijd lezen bij de viering van het sacrament van de zieken:

God is de Heer en Hij is uw herder,
Hij is uw schaduw die naast u gaat.
Op de dag zal de zon u niet steken,
in de nacht doet de maan u geen pijn.

Hij behoedt u voor iedere ramp
en Hij heeft alle zorg voor uw leven.
Hij waakt over uw komen en gaan deze dag en al uw levensdagen.

Dat is een hartversterkend visioen voor onze toekomst. Maar ondertussen moeten we het doen met ons gemis en onze heimwee. Zeker in de parochie, waar velen, misschien wel extra in deze novemberdagen, scherper dan anders hun eigen vergankelijkheid aanvoelen. En waar wij, zoals de Emmaüsgangers aan de verrezen Jezus, vragen: “Blijf bij ons, want het wordt al avond en de dag loopt ten einde”. (Lucas 24: 29) Laat ons niet alleen met onze hulpeloosheid, onze onzekerheid, en onze angsten. Of, zoals we bijna altijd zingen bij een uitvaart: ‘Blijf mij nabij wanneer het avond is’. Blijf mij nabij op de moeilijke weg die ik nog heb te gaan. Ook dan is de Heer nabij om allen te sterken die in Hem geloven. Voor allen die Hem in geloof dichtbij weten bij het breken van het brood, zoals we dat elke keer in de eucharistieviering weer doen.

Uw pastores Jan van Beek en Paul Verheijen