Van de viering op Hemelvaart in Burgum is weer een filmpje gemaakt die u hier kunt bekijken.

Ontkracht is de dood, het kruis heeft overwonnen

Zoals oudere parochianen waarschijnlijk nog wel weten heb je als priester een dagelijkse opgave: het brevier. Dat is een gebedenboek waarin je in vier weken alle 150 psalmen bidt en daarnaast nog een aantal lofzangen. En elke dag zijn er drie vaste gebeden, voorbeden, het Onze Vader. Naast dat brevier is er nog een bijlage, waarbij de eerste lezing een bijbelgedeelte bevat en de tweede lezing uit een geschrift van een heilige komt. Soms een heilige van heel lang geleden. De ene keer moet je de tekst wel drie keer opnieuw lezen om te begrijpen wat er staat. De andere keer raakt de tekst je rechtstreeks. Dat was vorige week het geval bij een preek van de heilige Athanasius, bisschop van Alexandrië, gestorven in het jaar 373.
Van hem zijn de woorden: ‘Ontkracht is de dood, het kruis heeft overwonnen. Eertijds, schrijft Athanasius, voor de komst van de Verlosser, vreesden zelfs heilige mensen de dood en werden stervenden betreurd alsof zij aan de ondergang waren prijsgegeven. Maar sinds onze Heer en Redder zijn eigen lichaam uit de dood heeft opgewekt, heeft de dood niets vreeswekkends meer. Christenen stappen over hem heen alsof hij niets te betekenen heeft. Zij willen liever sterven dan het geloof in Christus loochenen. Zij zijn er immers zeker van dat zij in de dood niet zullen ondergaan. Integendeel, zij zullen het leven verkrijgen en door de verrijzenis onsterfelijkheid verwerven.’ Einde van het citaat.
Zo gaat de preek nog even verder. Wat mij vooral trof is het sterke geloof in de verrijzenis, in een eeuwig leven. Ons huidige bestaan is slechts een voorspel van de grote ouverture van het bestaan.
In deze Corona pandemie gaat het over grote aantallen mensen die komen te sterven. Duizenden mensen verliezen het leven en wie denkt immuun te zijn voor het virus leeft in een waanwereld. Wat me daarbij opvalt is, dat er soms weinig verschil is tussen christenen, die leven met Pasen, met de verrijzenis en mensen die dat weinig zegt. Je komt soms in rouwende families van wie nog maar een klein gedeelte gelooft in de verrijzenis. Daar putten ze dan ook geen troost uit. Ik ben niet in staat en ook niet bereid tot het mensen ons geloof aanpraten. En, laten we eerlijk zijn, de leerlingen van Jezus konden het eerst ook niet geloven dat hun vriend en meester weer levend voor hen stond.
Ik zou willen dat ik erbij was geweest daar in Alexandrië toen Athanasius deze preek uitsprak. Ze te lezen maakte al zoveel indruk en dan de bezieling van de bisschop zien en te horen! Lang heb ik vorige week nagedacht over de preek van Athanasius. Blij met zulke voorbeelden van geloof. Ik hoop dat het u ook raakt!

Mede namens pastor Jan van Beek, pastor Paul Verheijen

pastor Paul: 0519 292476, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
pastor Jan: 06 8386 8271, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Voor de pdf versie om uit te printen klik hier.

Nieuwe richtlijnen Nederlandse Bisschoppenconferentie

In de parochies en andere instellingen van de Rooms-Katholieke Kerk worden met ingang van 1 juni 2020 de publieke liturgievieringen hervat. In gezamenlijkheid hebben de Nederlandse bisschoppen op 20 mei 2020 het protocol ‘Kerkelijk Leven op anderhalve meter’ vastgesteld.

Met ingang van 1 juni aanstaande kunnen de publieke vieringen in de kerken worden hervat met maximaal 30 gelovigen en met in achtneming van alle andere richtlijnen van het RIVM. Vanaf 1 juni wordt in de publieke vieringen nog niet de Heilige Communie uitgereikt. Dat gebeurt vanaf zondag 14 juni 2020 wanneer in de Nederlandse kerkprovincie het hoogfeest van Sacramentsdag wordt gevierd.

Het protocol dat via de bisdommen naar de parochies en instellingen wordt gestuurd, bestaat uit drie delen. Het eerste deel richt zich tot alle gelovigen en geeft richtlijnen om in de kerken op een veilige en waardige wijze de liturgie samen te kunnen vieren. Het tweede deel is gericht aan de bedienaren met betrekking tot de uitvoering van hun specifieke taken in de liturgie. Het derde deel is toegespitst op het veilig gebruik van de kerkgebouwen met regels voor de inrichting en logistiek binnen het kerkgebouw, passend bij de richtlijnen vanuit het RIVM en bij het eigene van de liturgie.

De bisschoppen benadrukken het belang om in de parochies en instellingen zorgvuldig te werk te gaan om zo goed mogelijk de veiligheid in de kerkgebouwen te kunnen waarborgen. Zij zijn blij dat er weer perspectief is op het samen kunnen vieren van de Heilige Mis, aanvankelijk met 30 en hopelijk vanaf 1 juli met 100 gelovigen.

Bovenstaande tekst van de bisschoppen en het protocol zijn te vinden op de officiële website van de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland: www.rkkerk.nl. De link Is: https://www.rkkerk.nl/protocol-voor-publieke-vieringen-in-de-r-k-kerk-vanaf-1-juni-uitreiking-heilige-communie-vanaf-14-juni/

Nogmaals: Het pastoraal team onderzoekt de komende dagen wat dit protocol van de Nederlandse bisschoppenconferentie voor consequenties heeft voor het opstarten van de vieringen in onze locaties. Vervolgens zullen wij alle nieuwe vereisten en voorzieningen per locatie, met de betrokken vrijwilligers, proberen te organiseren. Pas nadat aan alle nieuwe regels voldaan is kunnen de vieringen worden opgestart. Het is nu nog te vroeg om te zeggen per wanneer dit zal zijn.

Jullie zullen hierover zo spoedig mogelijk, per mail en via de website, worden geïnformeerd.

Eucharistieviering bisschop Ron van den Hout op de televisie

Op zondag 24 mei om 10.00 uur komt de Eucharistieviering vanuit ons eigen bisdom. De viering in de Heilige Gerardus Majellakerk in Barger-Oosterveld (Emmen) wordt voorgegaan door mgr. Ron van den Hout, bisschop van Groningen. De uitzending is te zien op NPO2.

Beeldverslag Hemelvaartsviering Burgum

Ook gisteren, Hemelvaartsdag 21 mei, is er een beeldverslag gemaakt van de Eucharistieviering in de Sint Martinuskerk te Burgum. Deze is te zien via de navolgende link

Online oecumenische Pinkstervieringen

Zowel in Dokkum als in Burgum worden op Eerste Pinksterdag, zoals gebruikelijk, oecumenische Pinkstervieringen verzorgd. In deze Corona-tijd worden deze vieringen online verzorgd / beschikbaar gesteld. Precieze informatie over deze vieringen kunnen jullie in de Zondagskrant vinden.

Wezenzondag

De zevende zondag van Pasen wordt ook wel ‘Wezenzondag’ genoemd. De Heer is ten hemel gevaren en de Geest is nog niet op de leerlingen neergedaald. De leerlingen zijn als wezen.

Passend voor deze zondag is het gedicht ‘Weggaan’ uit de bundel ‘Het orgeltje van yesterday’ (1968) van Rutger Kopland, pseudoniem van prof.dr. R.H. (Rudi) van den Hoofdakker, psychiater en dichter (* 1934 - † 2012).

Weggaan

Weggaan is iets anders
dan het huis uitsluipen
zacht de deur dichttrekken
achter je bestaan en niet
terugkeren. Je blijft
iemand op wie wordt gewacht.

Weggaan kun je beschrijven als
een soort van blijven. Niemand
wacht want je bent er nog.
Niemand neemt afscheid
want je gaat niet weg.

                            Rutger Kopland

Het Evangelie van de zondag

Johannes 17: 1-11a (Willibrordvertaling, 1975)

In die tijd sloeg Jezus zijn ogen ten hemel en zei: ‘Vader, het uur is gekomen. Verheerlijk uw Zoon, opdat de Zoon U verheerlijke. Gij hebt Hem immers macht gegeven over alle mensen om eeuwig leven te schenken aan allen die Gij Hem gegeven hebt. En dit is het eeuwige leven, dat zij U kennen, de enige ware God en Hem die Gij hebt gezonden : Jezus Christus. Ik heb U op aarde verheerlijkt door het werk te volbrengen dat Gij Mij hebt opgedragen te doen. Gij, Vader, verheerlijk Mij thans bij Uzelf en geef Mij de heerlijkheid, die Ik bij U had eer de wereld bestond.

Ik heb uw naam geopenbaard aan de mensen die Gij Mij uit de wereld gegeven hebt. U behoorden ze toe; Mij hebt Gij ze gegeven en zij hebben uw woord onderhouden. Nu weten zij dat al wat Gij Mij gegeven hebt, van U komt. Want de boodschap die Gij Mij hebt meegedeeld, heb Ik hun meegedeeld, en zij hebben ze aangenomen en naar waarheid erkend dat Ik van U ben uitgegaan, en zij hebben geloofd dat Gij Mij hebt gezonden. Ik bid voor hen. Niet voor de wereld bid Ik, maar voor hen die Gij Mij gegeven hebt, omdat zij U toebehoren. AI het mijne is van U en het uwe is van Mij. Zo ben Ik in hen verheerlijkt. Ik blijf niet langer in de wereld, zij echter blijven in de wereld, terwijl Ik naar U toe kom‘.

Overweging door pastor Paul

Zusters en broeders,

‘Ik bid voor hen. Niet voor de wereld bid Ik, maar voor hen die Gij Mij gegeven hebt, omdat zij U toebehoren’, zegt Jezus in het Evangelie dat u zojuist gehoord hebt. We gaan weer even terug in de tijd naar de avond voor de dood van Jezus. We zijn terug in de zaal van het Laatste Avondmaal. Jezus is in gebed en spreekt vrijuit met zijn hemelse Vader. Die twee hebben altijd contact gehouden. In het Evangelie krijgen we daar regelmatig bericht van.

In de pastorale brief die u deze zondag hebt gekregen van mijn collega Jan en van mij heb ik het gehad over mijn brevier. Dat is het boek met gebeden, dat voor een priester dagelijkse kost is. Het zou niet goed zijn dat je het alleen maar óver God hebt en niet in veelvuldig contact bent mèt God. Ik vergelijk dat maar met het fonteintje bij mij in de tuin. Daaruit verdwijnt water door de wind en door verdamping. Dat betekent dat ik het fonteintje regelmatig moet bijvullen met vers water. Zo is het ook met de bron van mijn geestelijk leven. Af en toe een kloosterweekje met inspirerende sprekers, bijtanksessies van het bisdom voor haar pastores en dus ook het dagelijkse breviergebed. De bron waaruit je wilt putten voor je preken en gebeden moet regelmatig bijgevuld worden.
In het brevier is geloof van eeuwen her opgeslagen. Heilige mensen, die je meenemen in hun eigen geloof en me zo inspireren. Psalmen, gebeden, want als het steeds van mij eigen inspiratie zou afhangen zou het wel erg armetierig worden.
Het Evangelie getuigt ervan dat Jezus voor ons bidt. Voor zijn leerlingen die het na zijn Hemelvaart moeten overnemen. Jezus heeft hen beloofd dat Hij hen de goede Geest van God toe zou zenden. Op voorwaarde dat ze bij elkaar zouden blijven. Aan die voorwaarde hebben wìj nu al meer dan twee maanden niet kunnen voldoen, omdat onze vieringen niet langer openbaar waren door de Corona-pandemie. Daar lijkt de komende maand wat verlichting in te komen. Eerst met dertig mensen, later met honderd. Allemaal op voorwaarde dat de besmetting niet terug komt. En ik hoor van collega’s dat ze bang zijn inmiddels vele kerkgangers kwijt te zijn geraakt, omdat het bed ook op zondagmorgen wel lekker ligt of dat oudere trouwe kerkgangers angst zullen hebben voor besmetting.

Misschien zijn er ook mensen bij die al langere tijd op de wip zaten, twijfel hadden bij hun geloof. Mensen die zeggen dat God dood is, zoals de grote filosoof Nietzsche ooit zei. ‘Daar heb ik niks meer mee. En dat geeft me een stuk rust’, zei me laatst iemand. Of: ‘Als er een God zou bestaan dan laat Hij toch geen kinderen van de honger sterven in Afrika of vlakbij in vluchtelingenkampen in Griekenland, waar we tot voor kort graag heen gingen als toerist en dan zou Hij toch een eind maken aan al dat oorlogsgeweld!’, u hebt die opmerkingen vast wel eens gehoord of misschien denkt u er zelf wel net zo over.
Maar die uitdrukking dat God dood zou zijn werd door Nietzsche heel anders bedoeld. Hij wilde zeggen, en dat klinkt helemaal niet zo raar, dat een god die je naar je eigen beeld en gelijkenis maakt (in plaats van andersom) een soort van Sinterklaas met een grote witte baard die maar even in moet grijpen als wij het niet meer kunnen. Als de wereld door een Coronapandemie overvallen wordt en wij daar geen antwoord op hebben en dat dan God maar even moet ingrijpen. Díé God is dood, maar was eigenlijk al nóóit de God, de Vader die Jezus ons heeft laten kennen. De God van ons geloof, de Vader tot wie Jezus bidt in het Evangelie van vandaag. Een Vader die je kunt aanspreken, altijd. De Vader die nooit een antwoordapparaat aan heeft staan: ‘U bent verbonden met het telefonisch antwoordapparaat van God. Op dit moment ben Ik er even niet. Spreek uw boodschap in na de piep’. Nee, Hij is dag en nacht, 24/7 bereikbaar, luistert naar onze smeekbeden.

Ik heb wel eens gezegd: ‘Ontberen doet waarderen’. Dat gezegde doet in deze crisistijd meer opgang dan anders. We kennen allemaal wel die beelden van mensen die geen bezoek mogen ontvangen in verzorgings- en verpleeghuizen. Handen die elkaar raken maar wel met een glasplaat er tussen. Honderdjarigen die vanuit een hoogwerker worden gefeliciteerd. Nieuwe woorden als ‘huidhonger’, life-stream verbindingen met kerken. We merken veel meer dan anders dat we elkaar nodig hebben. Samen is hèt woord van vandaag.

Is dat óók niet het geval met bidden? Jezus bidt voor zijn leerlingen. Ook met de dreiging van de dood vlakbij, op de laatste avond van zijn leven, bìdt hij voor hen, bidt Hij voor òns. Bidden is: met heel je hart, met al je aandacht bij de Ander, met een hoofdletter, zijn. Aan Hem, opnieuw met een hoofdletter, denken en je afvragen hoe Hij, Jezus, in deze omstandigheden zou handelen.
Wat zou Jezus gedaan hebben? Wij hebben daar genoeg materiaal over. Drie jaar lang was Hij bij ons op aarde. We weten hoe Hij omging met mensen die niet meetelden, prostituéés als Maria Magdalena, fraudeurs bij de belastingdienst zoals Zacheüs, mensen die psychisch leden zoals de verschoppeling die op het kerkhof tussen de graven leefde, mensen met een besmettelijk ziekte die je op véél méér dan anderhalve meter moest zien te houden, melaatsen. We kunnen dus ècht niet zeggen dat we niet wéten hoe we moeten handelen!

We hebben als christenen, leerlingen van Jezus, een dure opdracht. We zeggen te geloven in God en doen dat allemaal misschien wel op een heel andere manier. Waar het om gaat is: dat we bewogen mensen zijn. Bewogen om Hem, bewogen om elkaar. Die bewogenheid is niet exclusief voorbehouden aan christenen. Ze is universeel, voor humanisten, voor moslims, voor alle mensen van goede wil.
Voor ons allemaal bidt Jezus, toen en nu. Zouden we dat gebed niet veel meer moeten beantwoorden? Op vaste momenten? Dat maakt het makkelijker om het niet te vergeten. Een dankwoord bij het wakker worden. Voor en na de maaltijden, op het eind van de dag vóór het slapen gaan?
Laten we ook bidden om de komst van de heilige Geest. Pinksteren is nog maar een weekje weg van vandaag. Dat we geestdriftige mensen mogen worden! Laten we daarom bidden. U weet dat we dan geen telefonische beantwoorder aan de lijn krijgen.

Amen.

Tekens van hoop en troost door pastor Jan

               Afgelopen dinsdag was de persconferentie van minister-president Mark Rutte over de versoepelingen in de maatregelen rond het Corona-virus. Een dag later, op woensdag, werd bekendgemaakt dat de vaste wekelijkse vergadering van de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing na volgende week (tenminste voorlopig) komen te vervallen. Ook de persconferenties zullen ophouden. Nu het aantal besmettingen -en daarmee ook het aantal ziekenhuisopnames en het aantal overlijdens- afnemen wil het kabinet wil een einde maken aan de permanente crisissfeer. Aan ons wordt gevraagd ons te voegen in het ‘nieuwe normaal’ van de ‘anderhalve-metersamenleving’.

               Ook Dorenda en ik zien dat wij, en vele mensen om ons heen, langzamerhand wat actiever worden en langzaamaan wat wennen aan de nieuwe situatie. Wij komen weer bij andere winkels dan enkel de supermarkt. Ik ben zelf tijdens de gehele periode van de Corona-crisis (tenminste) twee maal per week met de auto vanuit Dronrijp naar de parochie gekomen. Op dinsdag naar Dokkum voor het wekelijks overleg met pastor Paul en op zondag naar Burgum of Dokkum voor de viering. Einde maart kon je een kanon afschieten over de wegen in de provincie, er was vrijwel niemand met de auto onderweg en ook bij ons in de straat was het erg rustig. Einde april merkte je al dat er iets meer beweging kwam en dat ook de kinderen weer vaker en langer op straat speelden. Nu, tegen het einde van mei, nu ook de basisscholen weer begonnen zijn, wordt het nog wat drukker. Het is nog niet hetzelfde als voor de Corona-crisis, het is nog niet normaal, maar het begint er steeds meer op te lijken.

               Het einde van de persconferentie van het kabinet betekent ook dat wij afscheid moeten nemen van iemand die, haars ondanks, in de afgelopen weken tot een cultfiguur is uitgegroeid. Ik heb het nu over gebarentolk Irma Sluis. Zij is de vrouw die tijdens de Corona-persconferenties de woorden van premier Rutte en andere ministers in gebarentaal omzet. Sluis werd aan het begin van de coronacrisis bekend, met name vanwege haar vertolking van het werkwoord hamsteren. Omdat de persconferenties voor Sluis soms wat te zwaar werden, werd ze afgelopen dinsdag halverwege afgelost door gebarentolk Corline Koolhof. Meteen vroegen veel mensen zich af waar Sluis was gebleven.

               Toen bandleden van de Drentse band Mooi Wark dit op de sociale media zagen gebeuren besloten zij een lied aan haar te wijden. In het lied ‘Oh Irma’ verklaren de bandleden haar hun liefde. ‘Oh, Oh Irma, geef me een signaal. Oh, oh, Irma is het mooist van allemaal’, zo luidt het refrein van het nummer. Want ‘we zijn allemaal een beetje verliefd op Irma’, zegt zanger en bassist William Bossong in het NOS Radio 1 Journaal. ‘Ik merkte aan mezelf dat ik dinsdag helemaal niet meer naar Mark zat te luisteren, maar dat ik heel gefascineerd naar Irma zat te kijken met haar prachtige bewegingen’.

Bossong werd er naar eigen zeggen rustig van. ‘Ik kreeg het gevoel van: ach, het valt eigenlijk allemaal wel mee. Het is even slikken, en door. We waren dinsdag dan ook allemaal van slag toen ze in de 25ste minuut werd gewisseld’.

               Het lied, dat in Drents dialect wordt gezongen, is vrijdagavond voor het eerst te horen in het NPO Radio 5-programma Volgspot. De clip, waarin het lijkt alsof Irma Sluis de tekst zelf met haar handen 'vertolkt', gaat dinsdag a.s. online in première. Het liedje komt dus eigenlijk dinsdag pas uit, maar nu al zijn de reacties van de fans lovend. ‘We hadden alvast een primeurtje online gegooid en iedereen is enthousiast’, zegt Bossong. ‘Iedereen leeft mee omdat Irma gewoon zo leuk is. En iedereen vindt het ook gewoon een leuk liedje, volgens mij is dat een win-winsituatie’.

               ‘Normaal zijn wij van het steviger gitaarwerk’, stelt Bossong. ‘Maar dit lied is wat rustiger van toon. Voor ons, en ik denk heel Nederland, is Irma een lichtpuntje geworden in alle ernstige en zwaarmoedige berichten over het virus. Ze straalt een serene rust uit, met haar natuurlijke uitstraling en haar mooie handbewegingen. En het belangrijkste: het lijkt ons oprecht een hele leuke vrouw’.

               En dat is dan een heel grappig en ongedacht gevolg van de huidige situatie.

Mede namens mijn collega, pastor Paul: Pas -nog altijd- goed op jezelf en op elkaar.
pastor Jan van Beek

Kerken en Corona na 1 juni …

Van sommige mensen hoor ik dat zij niet kunnen wachten tot wij elkaar weer, in of buiten de kerk, kunnen ontmoeten. Anderen zijn veel aarzelender: ‘Ik zou wel willen, maar ik weet niet of ik het al durf’. Er is in de afgelopen weken nogal wat over ons heen gekomen. De samenleving zoals wij die dachten te kennen stond te schudden op haar grondvesten. Vertrouwde zekerheden vielen weg, zelfs de kerken werden gesloten.
Een veelgehoord misverstand in de afgelopen weken is de stelling dat ‘de overheid’ de kerken gesloten heeft. Dat is gelukkig niet het geval. Wel is het zo dat de overheid, om dringende redenen van volksgezondheid, alle samenkomsten heeft verboden. Onder andere religieuze en levensbeschouwelijke bijeenkomsten zijn hiervan uitgezonderd, deze mochten doorgaan als er maximaal 30 personen bij elkaar zijn die altijd tenminste 1,5 meter afstand houden.
Vervolgens hebben de diverse gezagsdragers binnen kerkgenootschappen hun eigen verantwoordelijkheid genomen en aangegeven dat het -onder de gegeven omstandigheden- niet verantwoord was nog in de kerken samen te komen. Voor de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland is dit besluit genomen door de Nederlandse bisschoppenconferentie. Dit is gebeurd om kwetsbare groepen in de samenleving, ook onder onze vrijwilligers en onze kerkgangers, zo goed mogelijk te beschermen.
De genomen maatregelen van de Nederlandse bisschoppen golden tot en met 31 mei. Nu de situatie rond de uitbraak van Covid-19 zich enigszins lijkt te stabiliseren mogen wij nieuwe maatregelen en richtlijnen verwachten. Op het ogenblik is de verwachting dat de bisschoppen voor 23 mei een nieuw protocol voor de vieringen zullen delen met de parochies. Dit is geen eenvoudige taak. Wij moeten ons daarbij ook realiseren dat de bisdommen op heel verschillende manieren door de Corona-uitbraak geraakt zijn. De bisdommen Den Bosch en Roermond zijn veel zwaarder getroffen, ons eigen bisdom Groningen is er -tot op heden- relatief genadig afgekomen.

Uit het nieuws van de afgelopen week hebben jullie misschien al begrepen dat het er, bij de huidige stand van de medische kennis, op lijkt dat zingen een sterk verhoogde besmettingskans geeft. Daarom valt te verwachten dat er in vieringen voorlopig niet gezongen zal mogen worden, dit zal waarschijnlijk zowel voor koorzang als voor gemeenschapszang gelden. Koorrepetities worden vooralsnog dan ook ernstig ontraden.

Van alle richtlijnen en veranderingen kun je moedeloos worden, maar zelf zie ik het als tekens van hoop, tekens dat wij weer op de weg terug zijn. Het zal niet eenvoudig zijn, en wij zullen er op onze locaties samen de schouders onder moeten zetten. Alle maatregelen die wij genomen hebben en nog moeten gaan nemen zijn als het ware traptreden, die genomen moeten worden om weer uit de put naar boven te komen. Het zal tijd en energie kosten, maar iedere trede helpt ons verder uit de put, iedere trede helpt ons verder uit het duister, terug naar het volle licht.
Het licht mag voor ons uitnodiging en perspectief zijn. Wij hoeven het niet alleen te doen, wij mogen het samen doen. Samen ook met de Heer. Hijzelf is ons voorgegaan van duister naar Licht. Hij geeft ons kracht. Hij nodigt ons uit om, ook in deze situatie, Hem te volgen.

Mede namens pastor Paul wens ik jullie een goede en mooie week toe,
pastor Jan van Beek
pastor Paul: 0519 292476, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
pastor Jan: 06 8386 8271, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Voor de pdf versie klik hier.

Eucharistieviering op de televisie

Op zondag 17 mei om 10.00 uur komt de Eucharistieviering vanuit het bisdom Haarlem. De viering in de basiliek van de Heilige Nicolaas in Amsterdam wordt voorgegaan door pastoor Eric Fennis. De uitzending is te zien op NPO2.

Beeldverslag viering Burgum

Vorige week zondag 10 mei is er opnieuw een beeldverslag gemaakt van de Eucharistieviering in de Sint Martinuskerk te Burgum. Deze is hier te zien. Graag horen wij van jullie wat jullie van deze opname vonden: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Hemelvaart …

Als je nooit omhoog kijkt
niet je oog naar boven richt,
zul je nooit de zon zien
met haar stralenkrans van licht.

Als je niet omlaag kijkt
naar de grond waarop je staat,
zul je nooit de steen zien
die jou pijnlijk vallen laat.

Als je niet vooruit kijkt
niet het onbekende ziet,
grijp je naast de kansen
die de toekomst je nu biedt

Als je niet terug kijkt
naar de sporen die je maakt,
zul je nooit de mens zien
die steeds meer op afstand raakt.

Welke weg je inslaat
welke richting je ook kiest,
altijd blijft iets over
dat je uit het oog verliest.

Welke weg is beter,
welke richting is verkeerd?
Nooit zul je het weten
als je niets doet of probeert.
(auteur onbekend)

Het Evangelie van de zondag

Johannes 14: 15-21 (Nieuwe Bijbelvertaling, 2005)

In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen: ‘Als je mij liefhebt, houd je dan aan mijn geboden. Dan zal ik de Vader vragen jullie een andere pleitbezorger te geven, die altijd bij je zal zijn: de Geest van de waarheid. De wereld kan hem niet ontvangen, want ze ziet hem niet en kent hem niet. Jullie kennen hem wel, want hij woont in jullie en zal in jullie blijven. Ik laat jullie niet als wezen achter, ik kom bij jullie terug. Nog een korte tijd en de wereld zal mij niet meer zien, maar jullie zullen mij wel zien, want ik leef en ook jullie zullen leven. Dan zul je begrijpen dat ik in mijn Vader ben, dat jullie in mij zijn en dat ik in jullie ben. Wie mijn geboden kent en zich eraan houdt, heeft mij lief. Wie mij liefheeft zal de liefde van mijn Vader en mij ontvangen, en ik zal mij aan hem bekendmaken’.

Overweging door pastor Jan

I.
Wat op uw weg komt.

Ofschoon de tsaar van Rusland alles had wat hij maar wilde, wist hij niet waarvoor hij leefde. Drie vragen kwelden hem: ‘Wat moet ik doen om Gods wil te volbrengen, met wie en wanneer?’
Na vele geleerden te hebben geraadpleegd sprak hij een boer aan die op zijn akker aan het ploegen was. Deze keek echter nauwelijks op en ging door met zijn werk. Dat ergerde de tsaar behoorlijk: ‘Weet je wel wie er tegen je spreekt?’, riep hij naar de boer. ‘Ik ben de tsaar van alle Russen’. Maar de boer ploegde verder.
Plotseling kwam er een zwaargewonde soldaat het veld op, hij wankelde en viel vlak voor de ploeg neer.
Toen zei de boer tegen de tsaar: ’Help me om deze gewonde man naar huis te dragen’. ‘Dat zal ik doen’, zei de tsaar, ‘als je me eerst antwoord geeft op mijn vragen’.
‘Straks’, zei de boer, en samen brachten ze de man naar de boerderij. ‘Nu kunt u naar huis’, zei de boer, ‘want al uw vragen zijn beantwoord. U moet doen wat op uw weg komt, samen met degenen die u daar aantreft en op het moment dat het zich voordoet’.

Aldus een Russische vertelling.
(Uit: Liturgisch materiaal ‘Midden onder U’,
werkkatern 7 ‘Verhalen vertellen’, nummer 121)

 
II.
Er doen zich in het leven nogal wat situaties voor waarbij je een keuze moet maken. En dan heb ik het niet over een keuze voor koffie of thee, voor ham of kaas, voor hagelslag of jam, maar over keuzes die belangrijke consequenties hebben. Keuzes, die belangrijke gevolgen hebben voor jouw hele leven, keuzes, die misschien ook wel consequenties hebben voor anderen. Ik denk aan keuzes voor een andere school, voor een nieuwe baan (als die gelegenheid zich nog voordoet) of voor een relatie of een levenswijze, waarin jij gelukkig hoopt te worden. Soms ook keuzes of je een bepaalde medische behandeling wel of niet zult ondergaan.
Dit zijn geen gewone keuzes, het zijn keuzes van levensbelang, waar je dan voor staat. Op zo’n moment heb je behoefte aan een ander, aan een vriend die je helpt om de ‘voors’ en de ‘tegens’ tegen elkaar af te wegen. En als die ander dan tegen je zegt: ‘Ja, je zult toch zelf moeten kiezen, je zult toch zelf de beslissing moeten nemen’, dan wordt het er allemaal niet gemakkelijker op. Eigenlijk heb je behoefte aan iemand die je uitzicht geeft, die je steun en kracht biedt, iemand die je helpt weer perspectief te krijgen.

III.
De leerlingen van Jezus waren, in het evangelie van deze zondag, in net zo’n situatie aanbeland. Zij waren op een beslissend moment in hun leven komen te staan. Moesten zij doorgaan op de ingeslagen weg, moesten zij de weg van Jezus blijven volgen. Ook al leek die weg doodgelopen te zijn. Of moesten zij terugkeren naar hun oude bestaan? Moesten zij blijven getuigen van de Verrezene, van nieuwe mogelijkheden ten leven, of moesten zij zich terugtrekken in hun veilige, vertrouwde wereldje? Op dat moment hadden zij behoefte aan een vriend die uitzicht geeft, die steun en kracht biedt, die hen helpt weer perspectief te krijgen.
Ik denk, ik hoop, dat de leerlingen dat uitzicht, dat perspectief ervaren hebben toen Jezus tot hen sprak: ‘Als je mij liefhebt, houd je dan aan mijn geboden. Dan zal ik de Vader vragen jullie een andere pleitbezorger te geven, die altijd bij je zal zijn: de Geest van de waarheid. De wereld kan hem niet ontvangen, want ze ziet hem niet en kent hem niet. Jullie kennen hem wel, want hij woont in jullie en zal in jullie blijven’. En dat de leerlingen steun en kracht ervaren hebben toen Jezus tot hen sprak: ‘Ik laat jullie niet als wezen achter, ik kom bij jullie terug’.

De leerlingen komen niet alleen te staan, nee, ze vinden elkaar, ze vinden zichzelf terug in deze woorden, woorden die hen bemoedigen om op de ingeslagen weg door te gaan, woorden die hen blijvend doen kiezen voor de levenswijze en de levensweg van Jezus. Vanuit die keuze konden zij gehoor geven aan de oproep van Jezus om Zijn geboden te onderhouden. Vanuit die eigen keuze konden zij de wetten van het leven, de wetten van ware liefde eerbiedigen, konden zij Gods liefde voor onze wereld handen en voeten geven. Gods Geest, de Geest van de waarheid, is hen daarin tot steun.

IV.
Diezelfde Geest mag ook ons, ook vandaag, steunen en bemoedigen op onze levensweg. Wanneer wij onszelf openstellen voor die Geest, zijn ook wij misschien in staat tot het maken van keuzes, tot het maken van heel belangrijke keuzes. Wanneer wij onszelf openstellen voor de Geest van de waarheid, kunnen die keuzes gemaakt worden vanuit diezelfde Geest. Dan kunnen er keuzes gemaakt worden die uitzicht bieden en perspectief geven, keuzes die ons steun en kracht bieden, keuzes die hoopvol en heilzaam zijn voor ons allemaal.
Als wij onze keuzes op die manier maken, zitten wij op de goede weg. Dan staan wij op tegen onrecht, dan komen wij op voor alles wat kwetsbaar is, dan maken wij keuzes uit liefde. Daarmee geven wij handen en voeten aan Gods liefde voor onze wereld. Dan doen wij net als de boer en de tsaar uit de vertelling; dan doen wij wat op onze weg komt, samen met degenen die wij daar aantreffen op het moment dat het zich voordoet. Daarin mogen wij weten dat wij gedragen worden door Gods Geest, door Gods levenskracht, die ons allen wil bezielen.
Amen.

Tekens van hoop en troost door pastor Jan

In de afgelopen weken hebben wij ervaren dat plaatsen waar veel mensen in kleine ruimten moeten samenleven bijzonder gevaarlijk zijn voor de overdracht van het Corona-virus. Toen op vrijdag 8 mei in de middag bekend werd dat er in het Asielzoekerscentrum in Sneek 22 mensen positief getest waren op Covid-19, vreesde men het ergste. De 22 besmette personen behoorden tot een groep van 100 geteste personen en er zaten in totaal 550 personen in het AZC in Sneek. Het AZC werd direct voor 72 uur in quarantaine geplaatst. De GGD zou op zaterdag en zondag alle overige bewoners testen. Op maandag in de namiddag hoopte men alle uitslagen binnen te hebben.
Vanzelfsprekend was het voor de bewoners zeer spannend en zoals je kunt verwachten reageerden de mensen ook verschillend. Sommigen reageerden gespannen, sommigen reageerden verdrietig. Maar in de loop van vrijdagavond werden mensen steeds rustiger. De bewoners van het AZC namen de quarantaine heel serieus. Zij spraken uit dat ze het met z’n allen moesten doen, voor elkaar. Zij zeiden: ‘We moeten nu voorzichtig zijn, ook voor de mensen om ons heen’. En daarmee bedoelden zij de bewoners van de wijk. ‘Dat vond ik een heel mooie reactie van de mensen’, zei locatiemanager Benny Schonewille. Gelukkig bleek op maandagmiddag dat de verspreiding op het AZC minder ernstig was dan gevreesd. In totaal bleken 28 bewoners van het AZC besmet met het Corona-virus.
Helaas was dit voor sommigen mensen aanleiding om allerlei hatelijke opmerkingen en negatieve berichten via de sociale media te verspreiden. De onderwijzers en leerlingen van de Master Amikoschool, de basisschool voor nieuwkomers in Sneek, besloten hierop een spandoek te maken om de leerlingen en hun ouders op het AZC een hart onder de riem te steken. Zij schreven op dit spandoek in diverse talen en in grote letters: ‘Hou vol’, ‘Stay strong’, ‘Reste fort’ enz., rondom een rode roos en een hart. Dit spandoek werd opgehangen aan een hoogbouwflat, tegenover het AZC. De kinderen en de leerkrachten wilden graag een positief signaal afgeven. En dat haalde de pers. Een waardige reactie, waar wij allemaal een voorbeeld aan kunnen nemen.

Twee weken geleden vertelde ik jullie het verhaal van de Engelse veteraan kapitein Tom Moore die, ongetwijfeld ook tot zijn eigen stomme verbazing, omgerekend ruim 37 miljoen euro ophaalde door ter gelegenheid van zijn 100e verjaardag 100 rondjes achter de rollator te lopen in zijn achtertuin. Het lijkt er nu zelfs op dat er een ridderslag (‘knighthood’), een hoge Britse onderscheiding, voor hem aan zit te komen.
Van een vergelijkbaar kaliber is het verhaal van mevrouw Margaret Seaman, 91 jaar jong, die zocht naar een manier om iets bij te dragen in deze moeilijke tijd. ‘Vanwege haar leeftijd’ kan zij, zoals zij zelf zegt, ‘helaas niet meer werken’. Maar ze kan wel breien en heeft daarmee ook in het verleden al geld ingezameld. Zij heeft daarom besloten om een model van de Corona-noodhospitalen na te breien. Deze tijdelijke noodhospitalen van de Britse staats-gezondheidszorg, de NHS, waarvan er in april en mei zeven geopend zijn, worden NHS Nightingale genoemd. Zij zijn vernoemd naar de beroemde Engelse verpleegster Florence Nightingale (1820-1910), de grondlegster van de moderne verpleegkunde.
Met een typisch Engelse woordgrap werkt Margaret Seaman nu aan NHS Knittingale Hospital (knitting = breien). Zij hoopt op deze manier £ 5.000 op te halen, omgerekend zo’n € 5.650, die ten goede zal komen aan drie ziekenhuizen in Norfolk, in het uiterste oosten van Engeland. Het loopt een stukje minder snel dan de actie van kapitein Tom Moore, maar op het moment dat ik dit schrijf is de helft van het streefbedrag, een kleine £ 2.400, al bij elkaar gebracht.
Mevrouw Seaman zei dat ze blij was te kunnen helpen in de strijd tegen het Corona-virus. ‘Het houdt me bezig en dat betekent dat ik me thuis niet de hele dag zit te vervelen’, voegde ze er aan toe. Waarvan acte.

Mede namens mijn collega, pastor Paul: Pas goed op jezelf en op elkaar.
pastor Jan van Beek

Klik hier om de opname te zien van de eucharistieviering van zondag 10 mei.

Laat ons weten (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.) wat u vond van deze opname.

Ik ben de deur

In het Evangelie dat we vorige week zondag hebben gelezen zegt Jezus over zichzelf: ‘Ik ben de deur. Als iemand door Mij binnengaat, zal hij worden gered; hij zal in en uitgaan en weide vinden’. (Joh. 10 vers 9).

Je ziet de deur van zo’n ouderwetse schaapsstal voor je. Op de Drentse heide vind je die nog wel. Met riet gedekte stallen. De deur is niet kinderachtig klein, maar fors want er moet een hele kudde schapen tegelijk naar buiten of naar binnen en dat gaat niet zachtzinnig. ‘s Morgens omdat ze de frisse lucht in willen hongerig naar voedsel. ‘s Avonds omdat de schapen beschutting zoeken, onderdak voor de nacht. En schapen zijn niet de makke beesten waarvoor wij de vaak houden. Dat bleek wel uit de preek van pastor Jan de afgelopen zondag.

Dat is ook mijn eigen ervaring want ik heb een tijd in Westerbork gewoond vlakbij een grote stal met Drentse heideschapen. Mijn hond kon het goed vinden met de beide honden van de herder en zo kwamen ook wij als mensen met elkaar in contact. Hij vertelde graag over zijn schapen en over zijn honden. Zo ook over hoe je herdershonden uittest. Een jonge hond zette je dan in een hok bij een ooi en haar lammetje. Het schaap liet de hond dan alle hoeken van het hok zien. En dan ging het er niet mals aan toe. Als de hond het schaap in de hoek kon drijven dan was hij geschikt voor zijn taak als begeleider van een kudde. Anders mocht de hond een prettig leventje hebben bij een hondenliefhebber en drie keer per dag uitgelaten worden, maar kon je hem niet gebruiken als herdershond.

Zoals pastor Jan dus zei (en u kunt dat nalezen in de vorige pastorale nieuwsbrief) zijn schapen geen domme, volgzame beesten. Dus hoeven we ons niet te verbijten als we tot de kudde van gelovigen behoren.

Er spreekt wel een bijzondere liefde voor ons mensen uit, als Jezus ons vergelijkt met schapen die zijn stem ook kennen en die naar Hem luisteren. Hij roept ze bij hun naam en leidt ze naar buiten. Hij staat letterlijk voor ons in, met zijn leven. Toen Hij weg had kunnen vluchten voor de dreigende dood aan het kruis, bleef Jezus op zijn post. Bewust ging hij naar Jeruzalem toen het net zich om Hem sloot. Dat doe je alleen maar als je alles voor mensen over hebt. Dezer dagen hebben we weer veel verhalen gehoord over mensen die stònden voor de vrijheid. Indrukwekkende verhalen van mensen die níét weg hebben gekeken toen joden werden afgevoerd naar Westerbork. Verhalen die verteld moeten blijven worden, ook na 75 jaar bevrijding!

Jezus is de deur. Hij leidt ons naar grazige weiden, zoals psalm 23 zingt. Voedsel in overvloed. Hij biedt ons onderdak, een schuilplaats, waar we beschut zijn tegen regen en ontij, waar we de ons kunnen opwarmen aan de andere leden van de kudde. Dat is waar we nu met de kerksluiting alleen maar van kunnen dromen. Het lijkt er op dit moment op dat er over enige tijd weer meer ruimte is om samen te komen. Wij zijn nog in afwachting van de richtlijnen van de bisschoppenconferentie hierover. Wij moeten er terdege rekening mee houden dat veel dingen dan anders zullen gaan dan wij gewend zijn. Maar wij zullen elkaar tenminste weer mogen ontmoeten, de deur gaat weer open. Wij mogen elkaar dan weer, in de kerk, bemoedigen met de boodschap van Jezus. Gelukkig maar!

Mede namens pastor Jan wens ik u een goede week toe,
pastor Paul Verheijen

pastor Paul: 0519 292476, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
pastor Jan: 06 8386 8271, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Pdf - printversie klik hier.

Eucharistieviering op de televisie

Op zondag 10 mei om 10.00 uur komt de Eucharistieviering vanuit het bisdom Haarlem. De viering in de basiliek van de Heilige Nicolaas in Amsterdam wordt voorgegaan door pastoor Eric Fennis. De uitzending is te zien op NPO2.

Feestdag van Sinte Corona, vrijdag 14 mei

Volgens het standaardwerk ‘De heiligen’ van Stijn van der Linden zijn er twee vermeldenswaardige Corona’s: de zalige Corona van Elche (waar weinig van bekend is) en de heilige Corona van Egypte, waar iets meer van bekend is.
De laatste zou rond 160 in Egypte of Syrië zijn geboren en gestorven zijn in 177. In aansprekende verhalen is Corona de jeugdige echtgenote van de bejaarde Sint Victor. Toen Victor de marteldood moest sterven (hij zou met spijkers op een plank zijn vastgeslagen) bekeerde zijn vrouw zich tot het christendom. Onvermijdelijk werd ook zij ter dood gebracht, op gruwelijke wijze. Met veel moeite boog men twee palmbomen naar elkaar toe om vervolgens de arme Corona aan beide bomen vast te binden. Toen men de palmbomen weer uiteen liet zwiepen, werd de zestien of zeventien jarige Corona aan stukken gereten.

De naam Corona verwijst naar de kroon van eeuwig leven, die ze als martelares, gestorven voor het geloof, zou mogen dragen. Haar naam verwijst ook naar de munteenheid Kroon. Corona wordt om die reden aangeroepen door zakenlieden, vooral bij financiële problemen. Ze is de patroonheilige geworden van schatgravers en ook van grafdelvers. En ze is beschermheilige van slagers en van houthakkers. Dat laatste houdt verband met de wijze waarop ze werd gedood. Tenslotte wordt zij aangeroepen bij geloofsvragen en bij ingewikkelde levensproblemen.

Haar feestdag ligt niet helemaal vast. Meestal wordt 14 mei aangehouden. Een heel bekende heilige is ze nooit geworden. Sterker, als we de Corona-crisis niet hadden gehad, hadden velen niet geweten dat er ooit een heilige Corona is geweest. Nu zijn er hier en daar wat artikelen in kranten verschenen. Er zijn overigens wel enkele kerken aan haar en Victor toegewijd, zoals de kerk in Feltre (Noord Italië), in Unterreit (Duitsland) en Ennezat (Frankrijk). Haar stoffelijk overschot wordt sinds 996 bewaard in Aken.

(Ingekort naar een artikel van Ivo de Wijs, geplaatst in het tijdschrift ‘Devotionalia’ van april 2020)

Het Evangelie van de zondag

Johannes 14: 1-12 (Willibrordvertaling, 1975)

In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen: ‘Laat uw hart niet verontrust worden. Gij gelooft in God, gelooft ook in Mij. In het huis van mijn Vader is ruimte voor velen. Ware dit niet zo, dan zou Ik het u hebben gezegd, want Ik ga heen om een plaats voor u te bereiden. En als Ik ben heengegaan en een plaats voor u heb bereid, kom Ik terug om u op te nemen bij Mij, opdat ook gij zult zijn waar Ik ben. Gij weet waar Ik heenga en ook de weg daarheen is u bekend.’ Tomas zei tot Hem: ‘Heer, wij weten niet waar Gij heengaat: hoe moeten wij dan de weg kennen?’ Jezus antwoordde hem: ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven. Niemand komt tot de Vader tenzij door Mij. Als gij Mij zoudt kennen, zoudt gij ook mijn Vader kennen. Nu reeds kent gij Hem en ziet gij Hem.’ Hierop zei Filippus: ‘Heer, toon ons de Vader; dat is ons genoeg.’ En Jezus weer: ‘lk ben al zo lang bij u en gij kent Mij nog niet, Filippus? Wie Mij ziet, ziet de Vader. Hoe kunt ge dan zeggen: Toon ons de Vader? Gelooft ge niet dat Ik in de Vader ben en de Vader in Mij is? De woorden die Ik u zeg, spreek Ik niet uit Mijzelf, maar het is de Vader die, blijvend in Mij, zijn werk verricht. Gelooft Mij: Ik ben in de Vader en de Vader is in Mij. Of gelooft het anders omwille van de werken. Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: Wie in Mij gelooft, zal ook zelf de werken doen die Ik doe. Ja, grotere dan die zal hij doen, omdat Ik naar de Vader ga.’

Overweging door pastor Paul

Zusters en broeders,

Gespannen zaten we deze week woensdag weer klaar voor de persconferentie van de regering over de Corona-maatregelen. Kon er bij de dalende cijfers van de besmetting en het nog gestaag afnemende aantal mensen op de IC’s van onze ziekenhuizen afgeschaald worden of zijn we nog steeds niet veilig voor het virus? In de samenleving steeds meer gemor over het gesloten houden van de horeca en de terrassen. We zijn toe aan bevrijding (niet alleen 75 jaar na de Tweede Wereldoorlog, maar al na twee maand lockdown). Kleine zelfstandigen zoals kappers, pedicures en nagelstudio’s dreigen ten onder te gaan als ze hun zaken nog langer gesloten moeten houden. Als kerken willen we graag weten wanneer we onze gelovigen weer mogen toelaten in de vieringen. Het kabinet heeft een aantal doortastende maatregelen genomen. Voor sommigen nog te vroeg, anderen zijn teleurgesteld dat hun branche nog tot 1 september op slot blijft. ‘Het is ook nooit goed, verzuchtte de minister-president in het Kamerdebat.’

Zoals zo vaak vallen er duidelijke overeenkomsten te zien met het verhaal van Jezus in het Evangelie. Alhoewel we nu leven in de tijd na Pasen, de tijd na de verrijzenis van Jezus dus, gaan we in het Evangelie van vanmorgen terug naar de zaal van het Laatste Avondmaal. Jezus is daar met zijn leerlingen bij elkaar. Geen ontspannen bijeenkomst, want de dreiging van het verraad van Judas, de anti-stemming tegen Jezus, hangt in de lucht. Als Hij zegt: ‘Laat uw hart niet verontrust worden. Gelooft in God, gelooft ook in Mij’, dan zijn dat geen loze woorden. Want het komt er nu op áán! Is er iets blijven hangen van die drie jaar dat ze samen onderweg zijn geweest?

Als je de reacties van zijn leerlingen hoort dan is er nog veel raadselachtig gebleven bij hen. Thomas, die na de verrijzenis zal twijfelen aan het getuigenis van zijn medeleerlingen omtrent de verrezen Heer, twijfelt nu ook al: ‘Heer wij weten niet waar Gij heengaat: hoe moeten wij dan de weg kennen?’, vraagt hij aan Jezus als die zegt dat Hij heengaat om een plaats voor hen te bereiden en dat de weg daarheen hen bekend is. Dat zouden wìj ‘vragen naar de bekende weg noemen’. Iets wat leerlingen ook vandaag de dag trouwens gráág doen! En hoeveel christenen hebben op dit moment geen vragen bij het idee dat er een hemel is waar we ons leven eeuwig kunnen voortzetten? Jezsus kan dat dan wel mooi vertellen en dat biedt ons ook een perspectief, maar … .

Dat twijfelen zit er bij ons een beetje ingebakken. Deze week had ik samen met een tweetal dominees uit Dokkum een voorbereidings-vergadering van een alternatieve Pinksterviering. Dat moet dan via een zogeheten live-stream bij de mensen in de huiskamer terecht komen. Via het Youtube kanaal kunnen we liederen invoegen en filmpjes van de verschillende deelnemende kerken. Zo willen we toch laten merken dat geloven geen ‘zondagse’ bezigheid is die je naar believen kunt opschorten. Toen we zo wat na zaten te praten sprak één van de collega’s zijn zorg uit over hoe het straks na de crisis zou gaan met onze kerken. Zouden de mensen wel weer terugkomen op zondag? Zijn ze de kerkgang niet ontwend en ligt het bed ook wel heel lekker op een uitslaap-ochtend? Misschien zijn wij als katholieken wel erg optimistisch, maar ik persoonlijk geloof daar wel in, dat u, zodra dat weer kan, graag naar de kerk komt op zondag. Ontberen doet waarderen, is immers het gezegde!

Zou het ook kunnen zijn dat voor geloven hetzelfde geldt als voor de Corona-pandemie: Vijftig procent weten maar ondanks dat wèl 100 procent moeten handelen? Wetenschappers geven graag toe dat er voor hen ook vele onzekere factoren zijn en dat ze regelmatig moeten terugkomen op eerdere stellige uitspraken, zoals bijvoorbeeld over de beschermwaardigheid van mondkapjes of over de immuniteit tegen Corona als je het eenmaal onder de leden hebt gehàd. Dat zou ik tòch willen bestrijden, zusters en broeders. Het virus is nieuw en onbekend. Maar Jezus heeft onder ons geleefd. Hij is gestorven en na drie dagen uit het graf opgestaan. Daarvan getuigen mensen, zijn leerlingen. Ook zij hebben een flinke duw in de rug nodig, maar dan stáán ze er ook voor! We lezen hun verhalen elke zondag in de Paastijd: uit de Handelingen de apostelen. En net zo belangrijk als het is om de verhalen van mensen uit de Tweede Wereldoorlog levend te houden die we de afgelopen weken weer in alle hevigheid hebben kunnen horen, is het belangrijk om het verhaal van Jezus, verteld door zijn leerlingen te horen. Na twintig eeuwen! Nog steeds!

Horen dat het ondersteunen van weduwen en wezen, de armen uit de tijd van Jezus, waarin er nog geen sociaal vangnet was, van alle tijden is. De Voedselbank, lang voordat die bestond. Ik hoorde van mijn collega’s de dominees dat er bij hen nog wel een bijdrage van de gelovigen gevraagd werd ter ondersteuning van mensen in de maatschappij binnen en buiten de kerken. Wellicht een beetje zakelijker ingesteld dan wij, want wij hadden daar nog niet aan gedacht. U hoort en ziet dat er mensen in nood raken doordat ze hun lasten niet meer kunnen betalen en ze net buiten allerlei regelingen vallen. Er zal vast en zeker een beroep worden gedaan op onze kerkelijke hulp. Zou ik daarom, in navolging van de eerste lezing over de steun aan de armen dit keer een beroep op uw vrijgevigheid mogen doen en vragen om een bijdrage op de bankrekening van de beide locaties met de vermelding: ondersteuning? Als u het kunt missen! Maar dat kunt u alleen zelf beoordelen.

Amen.

Ondersteuning!

Wilt u na de oproep van pastor Paul in zijn overweging voor deze ondersteuning een bijdrage overmaken, dan kan dat:
voor Burgum naar: NL42 RABO 0137 1487 63 t.n.v. RK Parochie Pax Christi o.v.v. ondersteuning!
of voor Dokkum op: NL78 ABNA 0470 5421 79 t.n.v. RK Parochie Pax Christi o.v.v. ondersteuning!

Tekens van hoop en troost door pastor Jan

Langzaamaan komt er weer beweging in de situatie rond de Corona-crisis. De eerste versoepelingen van veiligheidsmaatregelen komen er aan. Laten wij hopen dat alles voorspoedig verloopt en wij allemaal binnenkort weer met elkaar kunnen omgaan zoals wij graag zouden willen.

Wat dit voor ons als kerk betekent is nog niet helemaal duidelijk. Wel is duidelijk dat wij in het begin nog met diverse bijzondere maatregelen te maken zullen krijgen, waardoor o.a. vieringen anders zullen moeten verlopen dan wij gewend zijn. Als katholieken denken wij dan misschien allereerst aan de Communiegang, waarbij de anderhalve meter niet gehouden kan worden en het virus -tenminste theoretisch- overgedragen kan worden. Het blijkt echter dat ook zingen risicovol is, met het oog op mogelijke overdracht van het Corona-virus. Tijdens zijn persconferentie op woensdag 6 mei jongstleden zei minister-president Mark Rutte hierover het volgende: ‘Zelf gelovig zijnde moet ik hier een ongemakkelijk punt neerleggen. Dat is dat plekken waar mensen luid schreeuwen, zoals in een stadion en zingen in een kerk, dat dat plekken zijn waar het virus graag is. Dus we gaan hier op geen enkele manier mee marchanderen’. Minister van volksgezondheid Hugo de Jonge vatte die mededeling, onder gelach van Rutte, samen als: ‘Verspreid het Woord en niet het virus’.

Gelukkig hoeven parochiepastores in deze zaken niet allemaal zelf het wiel uit te vinden. Wij wachten in deze eenvoudigweg de richtlijnen van de Nederlandse bisschoppen af. Het zal, ook in de kerk, nog wel even duren voor alles weer ‘business as usual’ is.

Tenslotte: In het boek ’Een handvol verhalen’ van pastor René Hornikx kwam ik een verhaal tegen over communicatie en contact. In deze tijd van Corona wilde ik jullie dat niet onthouden:

De trouwe bezoeker

Parijs. Elke dag op de middag komt een oude zwerver de kerk binnen en stapt een minuut later weer buiten. De koster vindt dit vreemd en vraagt de man wat hij komt doen.
‘Ik kom goedendag zeggen tegen Jezus.’
‘Welk gebed bid je dan?’
‘Bidden kan ik niet. Ik zeg alleen: ‘Jezus, hier is Jim.’’

Enkele jaren later wordt de zwerver ziek en wordt opgenomen in een tehuis voor daklozen. Hij weet de sfeer er in te houden en glimlacht altijd.
Een verpleegster vraagt hem op een keer:
‘Hoe komt het dat jij altijd zo glimlacht?’
‘Dat komt door het bezoek dat ik elke dag krijg.’
‘Bezoek? Maar om hoe laat dan?’
‘Elke dag op de middag.’
‘En wie bezoekt je dan? Je vertelde me dat je geen familie meer hebt.’
‘Dat is waar. Ik krijg bezoek van Jezus.’
‘En wat zegt Jezus dan tegen jou?’
‘Niet veel ... . Alleen maar: ‘Jim, hier is Jezus.’’

Mede namens mijn collega, pastor Paul: Pas goed op jezelf en op elkaar.

pastor Jan van Beek

Pdf versie pastoriale brief klik hier.

De komende week zullen wij allemaal de bijzondere dagen van Dodenherdenking en Bevrijdingsdag -in afzondering- gedenken en vieren. Het zal een memorabele Dodenherdenking worden. De nationale herdenking op de Dam in Amsterdam gaat in aangepaste vorm door, zonder publiek.
Op 5 mei, Bevrijdingsdag, is het 75 jaar geleden dat er een einde kwam aan de bezetting van Nederland door Nazi-Duitsland. Een dag om te gedenken, een dag om bij stil te staan. Gelukkig heeft de geschiedenis echter niet stilgestaan. Het naoorlogse Duitsland heeft zich ontwikkeld tot een vrije, open en stabiele democratie, die zich rekenschap geeft van haar geschiedenis. Om die reden is bondskanselier Angela Merkel uitgenodigd de jaarlijkse 5 mei-lezing uit te spreken. Een mooie illustratie van de veranderde verhoudingen in Europa en in de wereld. Helaas kan de lezing dit jaar op 5 mei -vanwege de overbekende omstandigheden- niet doorgaan. Hopelijk doet zich nog een passende gelegenheid voor, waarbij dit gemis kan worden goedgemaakt.

In de kerk vieren wij deze zondag de vierde zondag van Pasen, de zondag van de Goede Herder. Het is de zondag waarop traditioneel aandacht gevraagd voor roeping tot de verschillende vormen van christelijk leven. Wij moeten het begrip ‘roeping’ niet te beperkt zien, het is veel breder dan enkel binnenkerkelijke roeping. Zelf denk ik op 4 en 5 mei altijd aan de mensen die, op een kruispunt in de geschiedenis, naar voren gestapt zijn en hun verantwoordelijkheid hebben genomen, die hùn roeping hebben waargemaakt. Hun roeping om op te komen voor vervolgde Joden, hun roeping om weerstand te bieden tegen mensenverachting, militarisme en onderdrukking.
Ook vandaag, ook in onze situatie, ook tijdens de Corona-pandemie, zien wij mensen naar voren stappen en hun verantwoordelijkheid nemen, hun roeping waarmaken. Laten wij daar een moment in dankbaarheid en eerbied bij stilstaan.

Ook is er nieuws over het einde van de actie ‘Klokken van hoop’:
Op dinsdag 21 april heeft de overheid nieuwe maatregelen tegen de verspreiding van het Corona-virus bekend gemaakt. Met de opening van de basisscholen in mei worden de eerste, voorzichtige, stappen naar een nieuwe fase gezet.
Op basis hiervan hebben de initiatiefnemers van de ‘Klokken van troost en hoop’, de klokkenluiders van de Oud-Katholieke Paradijskerk in Rotterdam, besloten de actie te beëindigen. Dit zal gefaseerd plaatsvinden. De laatste woensdagluiding zal zijn op woensdag 28 april, op het inmiddels vertrouwde tijdstip van 19.00 – 19.15 uur. Op dinsdag 5 mei, Bevrijdingsdag, zullen de klokken dan nog éénmaal luiden tussen 12.00 – 12.15 uur. Michael van den Bergh: ‘Voor de laatste keer luiden we dan samen de klokken als teken van hoop en troost voor ons land. Daarmee markeren we tevens de dag waarop het 75 jaar geleden is dat Nederland bevrijd is en laten we horen dat we hopen en erop vertrouwen dat we samen Corona kunnen overwinnen’. De Raad van Kerken in Nederland adviseert kerken in den lande zich hiernaar te voegen en zich tot deze twee laatste luidingen te beperken.
De actie Klokken van troost en hoop heeft talloze mensen in de eerste, zeer onzekere fase van de Corona-crisis bemoedigd en een hart onder de riem gestoken. Van Groningen tot Middelburg en van de Waddeneilanden tot in het puntje van Limburg hebben de klokken wekelijks geluid. Zij hebben bijgedragen aan verbondenheid over grenzen en (kerk)muren heen. Mede namens de initiatiefnemers wil de Raad van Kerken in Nederland alle klokkenluiders van harte danken voor hun inzet.

Vanuit verschillende kanten horen wij tenslotte het verzoek of het weer mogelijk is de kerkelijke vieringen, in kleine kring, weer op te starten. Dit is nu helaas nog niet mogelijk. Wij hebben hiervoor te maken met richtlijnen vanuit de overheid en vanuit de Nederlandse bisschoppenconferentie. Tot en met Pinksterzondag 31 mei hebben de bisschoppen alle publieke vieringen afgelast. Feitelijk vinden -in het openbaar- nu alleen uitvaartvieringen plaats, volgens de geldende richtlijnen in de Uitvaartbranche, in (zeer) kleine kring.
Er vindt voortdurend overleg plaats tussen de bisschoppen en de overheid. Wij verwachten in de tweede helft van mei weer nieuwe richtlijnen vanuit de bisschoppenconferentie. Het pastoraal team volgt deze berichten actief en nauwgezet. Zodra het mogelijk is weer vieringen te houden, zullen wij dit via de Zondagskrant en deze Pastorale brief, aan jullie laten weten.

Van harte wens ik jullie, mede namens pastor Paul Verheijen, mooie en goede dagen toe,
pastor Jan van Beek

pastor Paul: 0519 292476, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
pastor Jan: 06 8386 8271, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Eucharistieviering op de televisie

Op zondag 26 april om 10.00 uur komt de Eucharistieviering vanuit het bisdom Rotterdam. De viering in de H. Petruskerk in Roelofarendsveen wordt voorgegaan door rector Walter Broeders. De uitzending is te zien op NPO2.

Gedicht over vrijheid

Deze week een gedicht over vrijheid, het is geschreven door Eva Pronk (toen 15 jaar) uit Den Haag. Het zal klinken bij de nationale herdenking op 4 mei op de Dam in Amsterdam.

Vrijheid

de oude man
verstopte joden op zijn zolder,
drukte illegale kranten
en hielp Engelse piloten.
hij loog voor het leven.
hij loog voor de vrijheid.

de vrouw
in de kelder
liet wanneer de vliegtuigen overvlogen
bange mannen, vrouwen en kinderen
schuilen voor de bommen.
zij stond voor het leven.
zij stond voor de vrijheid.
 
de jongen
net achttien
opgeroepen
om te vechten aan het front
nam afscheid van zijn moeder
en zou haar nooit meer zien.
hij vocht voor zijn leven.
hij vocht voor de vrijheid.
deze helden.
gewone mensen zoals jij en ik.
kozen ervoor te vechten
voor de vrijheid.

als een van deze helden
hier niet voor had gekozen.
was mijn opa dan geboren?
had ik dan geleefd?

Het Evangelie van de zondag

Johannes 10: 1-10 (Nieuwe Bijbelvertaling, 2005)

‘Waarachtig, ik verzeker u: wie de schaapskooi niet binnengaat door de deur maar ergens anders naar binnen klimt, is een dief of een rover. Wie door de deur naar binnen gaat, is de herder van de schapen. Voor hem doet de bewaker open. De schapen luisteren naar zijn stem, hij roept zijn eigen schapen bij hun naam en leidt ze naar buiten. Wanneer hij al zijn schapen naar buiten gebracht heeft, loopt hij voor ze uit en de schapen volgen hem omdat ze zijn stem kennen. Iemand anders volgen ze niet, ze lopen juist van hem weg omdat ze de stem van een vreemde niet kennen.’ Jezus vertelde hun deze gelijkenis, maar ze begrepen niet wat hij bedoelde.
Hij ging verder: ‘Waarachtig, ik verzeker u: ik ben de deur voor de schapen. Wie vóór mij kwamen waren allemaal dieven en rovers, maar de schapen hebben niet naar hen geluisterd. Ik ben de deur: wanneer iemand door mij binnenkomt zal hij gered worden; hij zal in en uit lopen, en hij zal weidegrond vinden. Een dief komt alleen om te roven, te slachten en te vernietigen, maar ik ben gekomen om hun het leven te geven in al zijn volheid’.

Overweging door pastor Jan

I.
Morgen, maandag, is het de dag van de Dodenherdenking en overmorgen, dinsdag, gedenken wij alweer 75 jaar vrijheid. Het zijn dagen die wij niet mogen vergeten. Wanneer er oorlog is, wanneer er mensen worden gedood, hun rechten met de voeten worden getreden, gezinnen uiteen worden gerukt, wanneer willekeur regel is en mensen om hun geloof, ras of achtergrond worden gedood, roepen wij vaak: Hoe kan God dit toelaten, hoe kan Hij het laten gebeuren? Machteloos en gefrustreerd staren we omhoog alsof we verwachten dat daar het antwoord zal komen. We voelen ons misschien wel in de steek gelaten.

Ook nu leven wij in een tijd, die door sommigen met een oorlogssituatie vergeleken wordt. Er wordt gesproken over ‘de strijd’ tegen het Corona-virus. Artsen en verpleegkundigen (en vele, vele anderen) staan aan ‘het front’ en voeren ‘heroïsche gevechten’ voor hun patiënten. En er is een televisie-programma dat korte video-opnamen (‘vlogs’) van ziekenhuismedewerkers uitzendt onder de titel ‘Frontberichten’. Zelfs paus Franciscus riep pastores en religieuzen op om de parochianen ook tijdens de Covid-19 pandemie nabij te blijven en niet te ‘deserteren’. Militaire beeldspraak alom. En ook nu kijken mensen, machteloos en gefrustreerd, om zich heen, zoekend waar de redding vandaan kan komen.

II.
In deze situatie horen wij het Evangelie van deze ochtend. Het gaat over schapen in een schaapskooi, die niet luisteren naar een vreemde stem van dieven en bandieten, maar alleen naar de stem van de herder. En die schapen, dat zouden wij mensen dan zijn en die herder Jezus. Nou heb ik schapen altijd gezien als een beetje domme kuddedieren die alles en iedereen volgen en ik vind het bepaald geen compliment om met schapen in een schaapskooi te worden vergeleken. Als domme schaapjes volgen wij onze herder.
Maar uit het verhaal wordt duidelijk dat de schapen de herder goed kennen. Dat de schapen hem volgen, zal eerder gebeuren op grond van vertrouwen in zijn leiderschap, dan van blinde gehoorzaamheid. Ieder schaap wordt bij name gekend. En namen verwijzen in de bijbel altijd naar het gegeven hoe iemand is of welke levensopdracht iemand heeft. Dat is bepaald geen schaapachtig of dom gebeuren. De schapen zien in de herder iemand die hen voorgaat, die hen oproept of uitdaagt om hun roeping te volgen, om aan hun levensopdracht te werken, om naam te maken. Zo iemand volgen is veilig.
De dief en de bandiet worden herkend als de misleiders. Bij hen moeten de schapen niet zijn. Ze herkennen hun stem niet. Wat die bandiet zegt doet niets van binnen opklinken, maar op de stem van de herder reageren ze wel.

Vandaag horen wij de stem van Jezus, de stem van de herder. En Hij vraag aan jou en mij: Waar ga jij voor? Naar wie luister jij? Jezus roept ons op om Hem te volgen. Hij noemt ons bij naam en moedigt ons aan om voor andere mensen te gaan, net als Hij. Wanneer je naar Hem luistert zul je niet bedrogen worden. Wanneer je Hem volgt zul je niet armer worden, maar rijker. Rijker aan liefde, aan vrienden, aan geluk, aan vrede, aan mensen om je heen. Het is de moeite waard om daar voor te gaan.
En misschien zul je dan wel vragen: Maar wanneer hoor ik die stem van Jezus dan? Ja, in de bijbelverhalen natuurlijk, maar verder? Die stem van Jezus kun je horen en herkennen in mensen die goede dingen doen, die voor elkaar klaar staan, die een ander nemen zoals ze zijn zonder gelijk te oordelen, mensen die vechten tegen honger en eenzaamheid, mensen die recht doen aan elkaar, mensen die zorgen, genezen en troosten.
Wanneer deze mensen roepen, dan kun je ze veilig volgen. Want al deze stemmen roepen jou op om wat van jouw leven te maken, met alle kwaliteiten die je hebt, met alles wat je in huis hebt, wat je kunt en wat je wilt. In deze mensen klinkt de stem van Jezus door en aan die stem kun je rustig gehoor geven.

III.
Overmorgen is het Bevrijdingsdag. We gedenken dat Nederland 75 jaar geleden werd bevrijd van de nationaalsocialistische bezetter. Maar ook vandaag de dag valt er nog heel wat te bevrijden. Er is nog steeds oorlog, onrecht, haat, racisme, ongelijkheid, terrorisme, ook in ons eigen land. Er leven nog steeds mensen in onvrijheid, misschien wel midden onder ons. Gods Rijk lijkt soms nog heel ver weg.
Bevrijding gebeurt alleen daar waar mensen hun verantwoordelijkheid op zich nemen en niet met de vinger naar God of naar anderen wijzen. Nederland was in 1945 nooit bevrijd als er geen mensen in verzet waren gekomen, als er geen mensen de handen uit de mouwen hadden gestoken, als er geen mensen uit andere landen zich ons lot hadden aangetrokken. Mensen worden nooit bevrijd als wij alleen maar roepen: God, waarom overkomt ons dit? En dan verder bij de pakken neer blijven zitten.
Ook in deze situatie, nu in de Corona-pandemie, worden wij allemaal geroepen om elk onze eigen roeping tot werkelijkheid te maken, om ons in te zetten voor onze medemensen, om ons eigen steentje bij te dragen, ieder op haar of zijn eigen plaats. Als medewerker in de thuiszorg, als vakkenvuller, als kassa-medewerker, als pakjesbezorger, als bestuurder, als schoonmaker of ook als arts of verpleegkundige. Ook wij kunnen een bijdrage leveren, al is het maar door thuis te blijven, al is het maar door af en toe -op gepaste afstand- om te zien naar onze buren en bekenden.
Jezus heeft ons laten zien dat wij zelf de hemel op aarde kunnen brengen. Wij mogen Gods rijk van liefde zichtbaar maken voor elkaar. En van boven, van God, komt de kracht en de moed die wij nodig hebben. Vandaag op deze zondag, morgen op Dodenherdenking, overmorgen op Bevrijdingsdag en alle dagen opnieuw mogen wij de bevrijdende boodschap opnieuw horen. God wil dat Zijn hemel op aarde gestalte krijgt door handen van mensen. Door onze eigen handen.

En daarover wil ik jullie nog een mooi -anoniem- verhaal vertellen:

IV.
Het kleine stadje in het zuiden van Duitsland had zwaar geleden onder de bombardementen van het laatste oorlogsjaar. De meeste huizen waren totaal verwoest, het stadje leek wel één grote ruïne. Ook van het Middeleeuwse kerkje in het centrum was weinig meer overgebleven. Het dak was ingestort en van de muren stonden er nog maar een paar overeind. Toch waren de mensen langzamerhand weer begonnen met het voorlopige herstel. Overal werden barakken en noodvoorzieningen opgetrokken, zodat de inwoners van het stadje in ieder geval een bescheiden onderdak konden vinden.
Ze werden daarbij geholpen door Amerikaanse soldaten, die aan de rand van het stadje hun kamp hadden opgeslagen. Sommigen van hen waren bezig om te helpen bij het herstel van het oude kerkje. Veel mooie en kostbare dingen lagen nog onder het puin bedolven. Vooral over het Middeleeuwse kruisbeeld maakten de mensen zich zorgen. Wat zou daar van overgebleven zijn? Voorzichtig werd het puin in kruiwagens geladen: brokken steen, dakpannen, stukjes hout en glas.
En eindelijk, na lang zoeken, vond één van hen het houten kruis. Maar wat zag dat er gehavend uit. Zo waren van het corpus beide armen afgebroken. Ze zochten en zochten om ook de laatste stukjes van het kruisbeeld te vinden. Al het puin werd nog eens uitgekamd, maar de armen bleven spoorloos. Toen het gehavende kruis toch aan de muur werd gehangen schreef één van de soldaten met een stuk krijt deze woorden op een bordje aan de voet van het kruisbeeld: ‘I have no hands but yours’. Vrij vertaald: Jullie zijn Mijn handen.

Amen.

Tekens van hoop en troost door pastor Jan

In het inleidend woord hebben jullie misschien al gelezen dat de ‘Klokken van troost en hoop’ voor het laatst zullen klinken op Bevrijdingsdag van 12.00 tot 12.15 uur. Het klinkt misschien paradoxaal, maar dit is op zich al een teken van hoop. Het geeft aan dat de eerste, zeer onzekere fase van de Corona-crisis voorbij is en wij nu, in alle voorzichtigheid, met z’n allen op weg zijn naar een meer normale situatie. Zij het dat dit misschien nog een tijd lang het ‘nieuwe normaal’ zal zijn, de ‘anderhalvemeter-samenleving’ waarin nog altijd beperkingen en bijzondere maatregelen blijven gelden.

Vorige week mocht ik jullie melden dat Omroep Friesland op zondag 26 april om 10.00 uur een Eucharistieviering zou uitzenden vanuit de Martinikerk in Franeker. Sinds de kerksluitingen ten gevolge van de Corona-crisis zendt Omroep Friesland iedere zondag om 10.00 uur een kerkdienst uit vanuit de Martinikerk, omdat de Martinikerk passende technische voorzieningen en een geschikte inrichting heeft voor deze uitzendingen. Van aanvang af was het de bedoeling dat de uitzendingen, onder verantwoordelijkheid van de kerkeraad van de Protestantse Gemeente te Franeker, een oecumenisch karakter zouden hebben.
Na enkele weken ontstond het idee de bevriende pastoor van de Jakobusparochie uit te nodigen om een viering te komen doen. Maar wat zou hij dan precies mogen doen? En hoe zou de verantwoordelijkheid van de kerkeraad dan gestalte moeten krijgen?
De pastoor stelde voor om een Eucharistieviering uit te zenden, zoals hij dat in de weekeinde-vieringen altijd deed. Maar ja, een Eucharistieviering onder kerkordelijke verantwoordelijkheid van de ouderlingen van de PKN-kerkeraad is dan ook weer een merkwaardige figuur.
Daarop besloot de kerkeraad, ongetwijfeld in goed overleg met de predikanten, een groot gebaar te maken. De kerkeraad zou zich in dezen terugtrekken en de pastoor mocht voorgaan in de viering, onder zijn eigen -katholieke- kerkordelijke verantwoordelijkheid.
Een bevriende predikante meldde ons, met enig plezier, dat dit de eerste keer sinds de Reformatie was, dat er weer Eucharistie gevierd was in de Martinikerk. Een ontroerend, groot en groots gebaar van de kerkeraad van de Protestantse Gemeente onder bijzondere omstandigheden. Het laat zien hoezeer de kerkeraad bereid en in staat is het grotere kerkelijk perspectief te zien, het gezamenlijk christelijk perspectief dat de kerkgrenzen overschrijdt, en vervolgens ruimte te laten aan anderen. Het laat zien hoezeer het respect en vertrouwen tussen de diverse kerkelijke gemeenschappen in de regio Franeker en hun voorgangers inmiddels gegroeid is.
Naar ik begrijp is deze viering met enthousiasme ontvangen. De programmamakers vonden het mooi om te doen, omdat een Eucharistieviering vele visuele elementen kent, die voor programmamakers uitdagend zijn om mooi in beeld te brengen. Ook hebben diverse predikanten positief gereageerd. Als de periode van kerksluiting nog langer voortduurt (wat wij natuurlijk niet hopen) komt dit misschien nog een keer terug.
Ik vind dit een ontroerend teken van hoop en troost voor de toekomst van de kerkelijke samenwerking tussen broeders en zusters in het éne christelijk geloof en een opsteker voor de oecumene in een moeilijke tijd.
(De viering is desgewenst terug te kijken via de website van Omroep Friesland: de link functioneert bij mij enkel met Internet Explorer. En even terzijde: Voordat iemand met goede kennis van de plaatselijke kerkelijke geschiedenis uit Franeker mij hierin corrigeert. Het is in Franeker, tijdens de ‘zomer van de oecumene’ in de jaren tachtig en begin jaren negentig van de vorige eeuw, misschien al wel eens eerder gebeurd dat er in de Martinikerk, in oecumenische setting, Eucharistie gevierd werd. Het is echter zeker niet eerder gebeurd dat er in deze protestantse kerk Eucharistie gevierd werd onder rooms-katholieke kerkordelijke verantwoordelijkheid. Dat was zeker voor het eerst sinds de Reformatie).

De afgelopen weken hebben jullie misschien het verhaal gevolgd van de Engelse veteraan kapitein Tom Moore, die afgelopen donderdag 30 april 100 jaar oud geworden is. In het verleden is hij aan een gebroken heup geopereerd en hij is nog altijd dankbaar voor de prima verzorging die hij bij die gelegenheid van de NHS, de Britse staats-gezondheidszorg, gekregen had. Op 6 april nam hij zich voor, achter de rollator, honderd rondjes te lopen ter ondersteuning van NHS Charities Together, met als doel om £ 1.000 ( ong. € 1.130 euro) op te halen ter gelegenheid van zijn honderdste verjaardag. In de loop van de dagen werd dit doel opgeschroefd tot £ 5.000 en later tot £ 500.000.
De bijdragen begonnen pas goed binnen te stromen toen de pers lucht kreeg van dit initiatief. Het zal beslist geholpen hebben dat Tom Moore voor zijn leeftijd nog helder van geest en goed van de tongriem gesneden is en de uitstraling heeft van ieders ‘favoriete grootvader’. Hij deed vele media-optredens en werd binnen korte tijd een populaire figuur in het land.
Bij het halen van de finish op 16 april, na honderd rondjes, stond -op anderhalve meter afstand- een erewacht van het Yorkshire Regiment. De finish werd rechtstreeks uitgezonden door de BBC-televisie. Op de dag van de finish had kapitein Tom al meer dan 17 miljoen pond opgehaald. Op het moment dat ik dit schrijf staat de teller op een kleine 33 miljoen pond, oftewel ruim 37 miljoen euro. Bij gelegenheid van zijn 100e verjaardag op 30 april ontving hij 150.000 verjaarskaarten.
De Engelsen staan internationaal bekend als een gereserveerd volkje, ‘stiff upper lip’, maar een 99-jarige veteraan heeft het volk, onder de buitengewone omstandigheden van de Corona-pandemie, in het hart weten te raken met zijn verhaal en zijn volharding. Zijn actie voor de NHS is meer dan welkom nu men ook daar overuren draait om Corona-patiënten op te vangen. Zijn actie is een voorbeeld voor ons allemaal.

Mede namens mijn collega, pastor Paul: Pas goed op jezelf en op elkaar.
Graag tot ziens,

pastor Jan van Beek

Vanmorgen heb ik mijn dagelijkse luisterboodschap ontvangen van mijn collega de stadspastoor van Fulda, pastoor Stefan Busz. In deze tijd hebben we veel meer contact dan in normale tijden. Zo is er elke morgen de Eucharistieviering uit de mooie kerk die midden in het centrum van Fulda ligt, de Blasiuskerk. En ‘s avonds om 6 uur volgt dan het avondgebed. Elke morgen tegen kwart over 7 zendt pastoor Busz een boodschap de wereld in. Daarnaast leest dominee Herman de Vries uit Dokkum, collega en goede vriend ook elke dag een psalm voor begeleid door meditatieve orgelmuziek. Zo begint mijn dag tegenwoordig. En dat is geen slecht begin zo kan ik u verzekeren!

Vanmorgen had mijn collega uit Fulda een opwekkende boodschap die ik graag met u zou willen delen. We klagen nogal wat over wat de huidige crisis aan ongemak met zich meebrengt. We missen de sociale contacten op bijvoorbeeld het kerkkoor. Je kunt niet naar de kerk en daardoor ook niet naar de gezellige nazit bij het koffiedrinken. Kinderen krijgen tot na de meivakantie thuis les van hun ouders, die toch minder geduld hebben dan ze zelf dachten. Je kunt niet meer gezellig een terrasje pikken en daardoor is er ook niet veel lol maar aan het naar de stad gaan. Bedrijven komen langzamerhand echt in de problemen omdat er geen geld meer binnenkomt terwijl de vaste lasten gewoon doorgaan. En zo zou ik nog wel een tijdje kunnen doorgaan. Nadeel is dat je met zijn allen makkelijk in een negatieve spiraal terecht kunt komen. En wie bewijs je daarmee nou een dienst?

Op het eind van de dag, meestal lig ik dan al in bed, doe ik (dat klinkt misschien als iets uit de oertijd) een gewetensonderzoek. Wie heb ik tekort gedaan vandaag. Mensen of God? Ik vraag om vergeving voor mijn fouten en kan daarna meestal goed slapen.

Collega Stefan Busz gaf vandaag de tip: als je nou eens probeert om niet te kijken naar wat je in deze crisis allemaal niet kunt doen, maar eerder naar wat je de crisis aan extra’s geeft. Ik noem maar wat: zelf merk ik dat ik aan mijn gebedsleven veel meer toekom dan anders. En in het leven van een priester is gebed toch onontbeerlijk! Je relatie met God onderhouden staat toch in hoog aanzien? U laat uw partner toch hoop ik ook niet alleen maar tussen neus en lippen door merken dat u om hem of haar geeft! Verder praat ik over de telefoon veel vaker met mensen en dan niet alleen maar over koetjes en kalfjes. Ik geniet van mijn heerlijke tuin. Mensen die belangstellend vragen naar hoe het op de pastorie gaat. Of het daar ook zo stil is. Een praatje met de groenteman die ik nu verkies boven de gemakkelijke loop naar de supermarkt. Een bankje op de Bolwerken. Geen tijd of druk? Dat zou een pertinente leugen zijn. Je eindigt de dag, ook nu, heerlijk als je weer wat oog krijgt voor al dat moois.

Jezus heeft gezegd: Kijk eens naar de vogels in de lucht. Ze maaien niet en ze zaaien niet maar maken alle mensen blij met hun gekwetter. Zo vrij als een vogeltje. Dat zijn we naast alle zorgen, die ik niet ontken. Beslist niet hoor! Maar sluit de dag eens positief af met een opwaartse spiraal!

Mede namens pastor Jan van Beek, pastor Paul Verheijen
pastor Paul: 0519 292476, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
pastor Jan: 06 8386 8271, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Printversie van de pastorale brief klik hier.

Pastorale Brief
Door omstandigheden zal de pastorale brief van volgende week niet op vrijdag, maar pas op zaterdag verzonden worden.

Eucharistieviering op de televisie en op Omroep Friesland
Op zondag 26 april om 10.00 uur komt de Eucharistieviering vanuit het bisdom Breda. De viering in de Sint Antoniuskathedraal in Breda wordt voorgegaan door pastoor Norbert Schnell. De uitzending is te zien op NPO2.

Sinds de kerksluitingen in verband met de Corona-pandemie zendt ook Omroep Friesland, in samenwerking met de kerkeraad van de Protestantse Gemeente te Franeker, op zondag om 10.00 uur op televisie een kerkdienst uit vanuit de Martinikerk in Franeker. Deze week, op zondag 26 april, wordt vanuit de Martinikerk een Eucharistieviering uitgezonden, waarin Marco Conijn, pastoor van de Heilige Jakobusparochie in Noordwest-Friesland, zal voorgaan. Lector in deze viering is de heer Arno Brok, Commissaris van de Koning in Friesland en parochiaan van de Heilige Jakobusparochie.

Gebed
Deze week een gebed om kracht en vertrouwen uit de kring van de Belgische bisschoppen:

God van alle leven,
van oudsher hebt U uw liefde aan de mensen getoond.
In Jezus, uw Zoon, bent U ons heel nabij gekomen.
Hij heeft zieken genezing en vrede gebracht.
Door zijn goedheid en verzoening
heeft Hij nieuwe toekomst geopend
voor mensen die verloren waren.

Kom ons tegemoet met de Geest die Jezus bezielde,
in deze dagen van onrust en onzekerheid.
Geef ons kalmte, wijsheid en moed
om te onderscheiden wat we kunnen doen
om anderen tot steun te zijn
en deze crisis te helpen overwinnen.

Doe ons groeien in hoop en vertrouwen
nu wij allen zo sterk onze kwetsbaarheid ervaren,
en houd in ons het geloof levend
dat U alles ten goede leidt.
Door Christus, onze Heer.

Het Evangelie van de zondag
Lucas 24: 13-35 (Willibrordvertaling, 1975)

In die tijd waren er twee van de leerlingen van Jezus op weg naar een dorp dat Emmaus heette en dat ruim elf kilometer van Jeruzalem lag. Zij spraken met elkaar over alles wat was voorgevallen. Terwijl zij zo aan het praten waren en van gedachten wisselden, kwam Jezus zelf op hen toe en Hij liep met hen mee. Maar hun ogen werden verhinderd Hem te herkennen. Hij vroeg hun: ‘Wat is dat voor een gesprek dat gij onderweg met elkaar voert?’ Met een bedrukt gezicht bleven ze staan. Een van hen, die Kléopas heette, nam het woord en sprak tot Hem: ‘Zijt Gij dan de enige vreemdeling in Jeruzalem, dat Gij niet weet wat daar dezer dagen gebeurd is?’ Hij vroeg hun: ‘Wat dan ?’ Ze antwoordden Hem: ‘Dat met Jezus de Nazarener, een man die profeet was, machtig in daad en woord in het oog van God en van heel het volk; hoe onze hogepriesters en overheidspersonen Hem hebben overgeleverd om Hem ter dood te laten veroordelen en hoe zij Hem aan het kruis hebben geslagen. En wij leefden in de hoop, dat Hij degene zou zijn die Israël ging verlossen ! Maar met dit al is het reeds de derde dag sinds die dingen gebeurd zijn. Wel hebben een paar vrouwen uit ons midden ons in de war gebracht; ze waren in de vroegte naar het graf geweest, maar hadden zijn lichaam niet gevonden, en ze kwamen zeggen dat zij ook nog een verschijning van engelen hadden gehad, die verklaarden dat Hij weer leefde. Daarop zijn enkelen van de onzen naar het graf gegaan en bevonden het zoals de vrouwen gezegd hadden, maar Hem zagen ze niet.’

Nu sprak Hij tot hen: ‘O onverstandigen, die zo traag van hart zijt in het geloof aan alles wat de profeten gezegd hebben ! Moest de Messias dat alles niet lijden om in zijn glorie binnen te gaan?’ Beginnend met Mozes verklaarde Hij hun uit al de profeten wat in al de Schriften op Hem betrekking had. Zo kwamen ze bij het dorp waar ze heen gingen, maar Hij deed alsof Hij verder moest gaan. Zij drongen bij Hem aan: ‘Blijf bij ons, want het wordt al avond en de dag loopt ten einde.’ Toen ging Hij binnen om bij hen te blijven. Terwijl Hij met hen aanlag nam Hij brood, sprak de zegen uit, brak het en reikte het hun toe. Nu gingen hun ogen open en zij herkenden Hem, maar Hij verdween uit hun gezicht. Toen zeiden ze tot elkaar: ‘Brandde ons hart niet in ons, zoals Hij onderweg met ons sprak en ons de Schriften ontsloot?’ Ze stonden onmiddellijk op en keerden naar Jeruzalem terug. Daar vonden ze de elf met de mensen van hun groep bijeen. Dezen verklaarden: ‘De Heer is werkelijk verrezen, Hij is aan Simon verschenen.’ En zij van hun kant vertelden wat er onderweg gebeurd was en hoe Hij door hen herkend werd aan het breken van het brood.

Overweging door pastor Paul

Zusters en broeders,
Het is toch wel bijzonder als je uit het Evangelie opmaakt hoe Jezus de dag van zijn verrijzenis heeft doorgebracht. Eerst is er in de vroege morgen de ontmoeting met de vrouwen aan het graf, pas laat op de avond volgt dan de ontmoeting met de apostelen, maar verder is Jezus eigenlijk de hele dag van Pasen onderweg met twee onbekende leerlingen: van de een weten we de náám niet eens, de ander, Kleopas geheten komen we ook verder nèrgens in het Evangelie tegen. Waarom besteedt Jezus de eerste dag van zijn nieuwe leven aan zomaar twee leerlingen, die in de groep om Hem heen blijkbaar geen enkele rol speelden? Zou het niet logischer zijn geweest met de verantwoordelijken van de groep te spreken en hen de nodige instructies te geven? Zo denken wìj met in ons achterhoofd de paus die tijdens de pandemie de verantwoordelijke kardinalen vast nog wel even gesproken heeft. Zó ga je met de spaarzame tijd die je nog rest òm, denken wij. Maar ik denk dat de evangelist Johannes met deze geschiedenis van de twee onderweg naar Emmaüs heeft willen onderstrepen dat de verrezen Christus meegaat met èlke leerling ook met òns, vandaag in deze crisistijd! Die twee leerlingen die wegtrekken uit Jeruzalem om naar huis toe te gaan, terug naar het leven van alledag, die twee staan voor ons allemaal. Als je de praatprogramma’s volgt op de televisie zien we bezorgde mensen. Hoe moet het verder gaan? Onze gezichten zijn nu vaak bedrukt net zoals de gezichten van de twee leerlingen. En er is toch ook meer dan genoeg reden voor tranen in onze ogen! Grootouders kunnen hun kleinkinderen niet mee even vasthouden. Middenstanders weten niet hoe lang ze hun hoofd nog boven water kunnen houden. Ouderen die kwetsbaar zijn. Kerken die ik weet nog hoe lang gesloten blijven. Kortom: er is genoeg reden voor pessimisme!

Maar op een gegeven moment van de tocht naar Emmaüs komt de Gekruisigde zèlf op hen af en gaat tussen de twee leerlingen ìn lopen. Ze herkennen Hem níét en Hij vraagt aan hen waarom ze eigenlijk zo triest en verslagen zijn. Denk je eens in: nu, één dag nadat je een geliefde vriend naar het kerkhof hebt gebracht komt hij tussen ons in lopen, we herkènnen hem niet, omdat hij de laatste is die we levend verwachten te zien. Hij vraagt: ‘waarom zijn jullie eigenlijk zo bedrukt en waar hèbben jullie het over?’ ‘Zijt gij dan de enige vreemdeling in Jeruzalem, dat gij niet weet wat daar dezer dagen gebeurd is?’ (Lucas 24: 18) Hoe is het mógelijk? Hoe kun je nou níét weten wat daar de afgelopen dagen gebeurd is? Een vreemdeling zeker, stelt Kleopas niet al te vriendelijk vast, een onbenul zouden wìj misschien zeggen, iemand die geen krant leest of televisie kijkt. Maar Kleopas heeft níét in de gaten dat het precies over Hèm gaat, over die vreemdeling! ‘Wij leefden in de hoop dat Hij degene zou zijn die Israël ging verlossen’, zeggen ze, ‘maar met dit al is het reeds de derde dag sinds die dingen gebeurd zijn’. (vers 21)

En ze voegen er haast terloops aan toe, zònder er zelf in te geloven: ‘Wel hebben een paar vrouwen uit ons midden ons in de war gebracht; ze waren in de vroegte naar het graf geweest, maar hadden zijn lichaam niet gevonden, en ze kwamen zeggen dat zij ook nog een verschijning van engelen hadden gehad, die verklaarden dat Hij weer leefde… maar Hem zagen ze niet’. (vers 22-24) Aan de twee leerlingen is de Blijde Boodschap van de verrijzenis verkondigd, maar ze zijn blijven steken in hun verdriet! En inderdaad: de twee vrouwen hebben óók niets gezien! Maar dat geldt voor die twee onderweg naar Emmaüs net zo goed: ze hebben Jezus nota bene tussen hen ìn en ze herkennen Hem niet eens!

Jezus zet hen, weliswaar op een vriendelijke toon, toch even flink op hun nummer: ‘O onverstandigen, die zo traag van hart zijt in het geloof aan alles wat de profeten gezegd hebben’. (vers 25) Nu zijn de rollen omgedraaid, nu zijn zìj, de twee leerlingen de vreemdelingen, die blijkbaar al jaren luisteren naar de verhalen uit de bijbel, maar nóóit hebben gemerkt dat die ergens over gìngen! Het gezelschap van Jezus verandert de leerlingen, verandert niet alleen hun hart, maar hun héle leven! Het Evangelie van Pasen vraagt om gelóóf! We geloven immers in een eeuwig leven, in verrijzenis! En dat is geen mooi oud sprookje, maar het is de kèrn van ons geloof. Wie dàt kwijt is, raakt alles kwijt! Naast heimwee (en dat màg!) kan vreugde om een voltooid leven, een einde aan ziekte en lijden, een nieuw leven bij God, alléén maar reden tot diepe blijdschap zijn!

Tegen het eind van de reis hebben de leerlingen nog maar één eenvoudige wens: ‘Blijf bij ons, Heer’. (vers 29) Jezus neemt de uitnodiging aan en gaat naar binnen. De evangelist vertelt ons over een maaltijd, over brood dat gebroken en uitgedeeld wordt. En tijdens die heilige maaltijd gaan hen de ogen pas open. Ze herkennen Hem! De vreemdeling verdwijnt, maar de Heer blìjft: in hun hàrten!

Ons gaat het nèt zo: er zijn méér mensen gestorven dan normaal. Mensen van wie gehouden werd, waardevolle mensen, zoals ieder schepsel in Gods ogen waardevol is. Maar wat blijft is het Paasevangelie dat Hij letterlijk tot aan de uiteinden van de aarde heeft verkondigd. Wat blìjft is die heilige Maaltijd die ook ik met een paar mensen mag gaan vieren in de kerk van Burgum. Wie blijft is de Heer zelf, de verrézen Heer wel te verstaan. Die zal nooit weer begraven worden. Dat we dat weer spoedig samen mogen vieren dat is mijn hartenwens!

Amen.

Tekens van hoop en troost door pastor Jan

Ook deze week waren er weer een paar mooie berichten te lezen in de media, berichten waar een mens warm en dankbaar van wordt. Dit keer heb ik een paar berichten gevonden in onze eigen regio.

Op de websites van Omroep Friesland en de Leeuwarder Courant vond ik een bericht van afgelopen vrijdagmiddag 17 april:
Op de Nieuwestad stond een grote groep mensen langs de gracht, er lag een kinderwagen in het water. Op dat moment komt er een man, kletsnat, uit de gracht met een baby’tje op zijn arm. Hij overhandigt het kind aan de dankbare moeder, pakt zijn telefoon en fietst -onder groot applaus van de omstanders- weer weg. Andere omstanders halen vervolgens de kinderwagen uit het water.
De held van het verhaal is onbekend. Ook is onbekend hoe de kinderwagen en de baby in het water beland zijn.
Mijn ‘geloof in de mensheid’ krijgt van dit soort verhalen altijd weer een zwieper de goede kant op.

Al vanaf ongeveer 20 maart laat zendt de omroep BNNVARA ’s avonds laat op NPO2 en later nogmaals op NPO1 het programma Frontberichten uit. Het dagelijkse programma duurt ongeveer 10 tot 15 minuten en vertelt, aan de hand van korte video-opnames (‘vlogs’) van betrokkenen zelf, iets over de stand van zaken in Nederland rond het Corona-virus. Het verhaal wordt dus verteld vanuit het standpunt van direct-betrokkenen. Als je slecht kunt slapen van dit soort beelden, moet je het misschien niet ’s avonds kijken, maar ik vind het zelf ongelooflijk leerzaam om te zien.
In de loop van de uitzendingen ben ik fan geworden van dr. Wouter van Geffen, een jonge longarts-oncoloog in het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL). Al heel in het begin van de Corona-crisis maakte hij in het programma de opmerking: ‘Pfoeh. Ik vind het nogal wat!’ en in de loop van de uitzendingenreeks horen wij dat vaker. Als longarts-oncoloog (specialist op het gebied van longkanker) is hij gewend ernstige ziektebeelden te zien en regelmatig slecht-nieuwsgesprekken te moeten voeren. Als iemand in zo’n positie onder de indruk is van een bepaald ziektebeeld, dan zegt mij dat wel iets. Wouter van Geffen is daarnaast ook een heel goede communicator, hij heeft een uitgesproken vriendelijke en rustige uitstraling en is heel goed in het verwoorden wat de situatie met hemzelf en met de overige medewerkers van het ziekenhuis doet.
Op woensdag 22 april j.l. opende hij de uitzending door vol trots te vertellen dat men in het MCL (tijdelijk?) een Corona-afdeling had kunnen sluiten. Vervolgens introduceerde hij Corrie: ‘Dit is Corrie. Corrie is één van onze geheime wapens. Corrie gaat nu de kamer, waar tot een uur geleden de laatste Corona-patiënten lagen, voor de laatste keer schoonmaken’. En daarna laat Corrie, van top tot teen in beschermende kleding, vrolijk zien hoe zij het virus ‘van boven naar beneden’ met schoonmaakmiddelen te lijf gaat.
En daarmee brengt Wouter van Geffen op en heel mooie en aansprekende manier in beeld dat het bestrijden van deze crisis een gezamenlijke inspanning is. Het zijn niet alleen de artsen en verpleegkundigen die ‘aan de frontlinie’ ‘heroïsche gevechten’ leveren voor patiënten. Nee, het zijn heel veel mensen, in allerlei posities en omstandigheden, van hoog tot laag, die -soms met gevaar voor hun eigen gezondheid- een bijdrage leveren aan de bestrijding van deze crisis en -zoals de intro van het programma het zegt- ‘meehelpen om Nederland weer gezond te maken’.
Wij horen het regelmatig van onze minister-president: ‘Alleen samen krijgen wij het Corona-virus onder controle’. Wij worden allemaal opgeroepen om ons aan de nieuwe gedragsregels te houden. Wij worden ook allemaal opgeroepen om, ieder op haar of zijn eigen plaats, ons eigen steentje bij te dragen. Dat kan zijn als medewerker in de thuiszorg, als vakkenvuller, als kassa-medewerker, als pakjesbezorger, als schoonmaker of ook als arts of verpleegkundige. Ook wij kunnen een bijdrage leveren, ook wij kunnen ‘één van de geheime wapens’ zijn, zoals Wouter van Geffen het noemt. Al is het maar door thuis te blijven, al is het maar door af en toe -op gepaste afstand- om te zien naar onze buren en bekenden. Alleen samen komen wij deze crisis te boven.

Tenslotte: Via de rondzendbrief van een bevriende parochie werd ik gewezen op een gedicht van een Ierse monnik, de Franciscaan Richard Hendrick ofm.cap. Hij deelde de volgende gedachte al op 13 maart j.l. via Facebook. Ook hij probeert deze crisis niet alleen te zien als bron van angst en zorgen, maar als een kans, als een startpunt voor een eenvoudiger levensstijl en voor een nieuwe economie. Ik deel deze tekst graag met jullie:

Isolatie

Ja, er is angst.
Ja, er is isolatie.
Ja, er wordt gehamsterd.
Ja, er is ziekte.
Ja, er is zelfs dood.

Maar,
ze zeggen dat je in Wuhan na zoveel jaren van lawaai
de vogels weer kunt horen zingen.
Ze zeggen dat na slechts een paar weken van rust
de lucht niet langer stijf staat van de smog
maar blauw en grijs en helder is.

Ze zeggen dat in de straten van Assisi
mensen elkaar toezingen
over de lege pleinen
en hun ramen openhouden,
zodat zij die alleen zijn
de geluiden van familie
om hen heen kunnen horen.

Ze zeggen dat een hotel
in het westen van Ierland
gratis maaltijden aanbiedt
en bezorgt bij hen die aan huis gebonden zijn.

Vandaag is een jonge vrouw die ik ken
druk bezig om in haar buurt
flyers te verspreiden met haar nummer,
zodat ouderen iemand hebben
die ze kunnen bellen.

Vandaag bereiden kerken, synagogen,
moskeeën en tempels zich voor
om dakloze, zieke en vermoeide mensen
te kunnen verwelkomen
en onderdak te bieden.

Over de hele wereld beginnen mensen
te vertragen en na te denken.
Over de hele wereld kijken mensen
op een nieuwe manier naar hun buren.

Over de hele wereld worden mensen
ontvankelijk voor een nieuwe werkelijkheid,
voor hoe groot we eigenlijk zijn
en hoe klein onze feitelijke controle is,
over wat er werkelijk toe doet,
over liefde.

Dus bidden we en wij realiseren ons:
Ja, er is angst,
maar er hoeft geen haat te zijn.
Ja, er is isolement,
maar er hoeft geen eenzaamheid te zijn.
Ja, er wordt gehamsterd,
maar er hoeft geen gierigheid te zijn.
Ja, er is ziekte,
maar de ziel hoeft niet te lijden.
Ja, er is zelfs dood,
maar er kan altijd
een wedergeboorte van liefde zijn.

Word je bewust van de keuzes die je maakt
voor je leven nu.
Adem vandaag.

Luister achter de fabrieksgeluiden van je paniek,
en hoor: De vogels zingen weer.
De lucht klaart op.
De lente is weer in zicht.

En altijd worden we omringd door Liefde.
Open de ramen van je ziel.
En al ben je niet in staat
om de ander over het lege plein aan te raken:
Zing!

Mede namens mijn collega, pastor Paul, alle goeds gewenst. Graag tot een volgende keer,
pastor Jan van Beek

Het is door omstandigheden niet gelukt een filmpje te maken van de eucharistieviering vanmorgen, zondag 19 april.

De laatste weken vieren wij in lege kerken onze liturgie. Het is ontroerend en intens verdrietig tegelijk. De leegte van de kerken staat symbool voor het gemis van zovele mensen, die wij -juist in deze tijd- zo graag gezien hadden. De leegte maakt zichtbaar en voelbaar wat er op dit moment om ons heen gebeurt. Hoe wij allemaal in deze tijd meer en meer op onszelf teruggeworpen worden, hoe in deze tijd ons geloof, ons vertrouwen in elkaar en in de toekomst, beproefd en uitgedaagd wordt.

Op hetzelfde moment ervaren wij de eerste voorzichtig-positieve resultaten van het ingezette beleid. De schrikbarende toename van Corona-patiënten op de intensive care lijkt gestabiliseerd. Het lijkt erop dat er vooralsnog voldoende capaciteit is om ernstig zieke mensen op te vangen. Tegelijkertijd worden de eerste plannen gemaakt hoe wij weer, voorzichtig, voorzichtig, naar een meer normale samenleving kunnen terugkeren. Duidelijk is in ieder geval dat wij nog geruime tijd rekening moeten houden met beperkingen in ons sociale leven, en daarmee ook in ons kerkelijk leven. Wij zullen er in de tussentijd het beste van moeten maken.

Gelukkig komen er vanuit de locaties mooie initiatieven. Zo zijn er rond Palmzondag in Burgum een twintigtal Palmpaasstokken gemaakt, die vervolgens naar mensen gebracht zijn die wel een opkikkertje konden gebruiken. Een mooi en ontroerend gebaar van zorg en attentheid naar de mensen om ons heen, dat erg gewaardeerd werd. Ook is in Burgum het initiatief genomen om de Sint Martinuskerk op Goede Vrijdag van 10 tot 17 uur -vanzelfsprekend met inachtneming van alle veiligheidsmaatregelen- open te stellen voor mensen die een moment de stilte wilden zoeken en de sfeer van de kerk wilden ondergaan. Door de dag heen hebben 40 mensen van deze gelegenheid gebruik gemaakt. Een prachtig resultaat.

In de Goede Week hebben jonge vrijwilligers hard gewerkt om een drietal sfeerimpressies van de vieringen van Palmzondag in Burgum, de Kruisweg van Goede Vrijdag in het Bonifatiuspark en Paaszondag in Dokkum te maken. Deze video-impressies zijn -nog altijd- terug te kijken via Youtube. De links zijn: Palmzondag, Kruisweg van Goede Vrijdag en Paaszondag. Ook de komende tijd zullen er nog video-registraties via Youtube gedeeld worden, de links hiernaar worden, zodra ze beschikbaar zijn, vermeld op de parochie-website: www.paxchristi.frl.

Op verschillende manieren proberen vrijwilligers in de parochie en het pastoresteam vorm te geven aan onze maatschappelijke opdracht en onze gelovige inspiratie. Mochten jullie hieromtrent ideeën of suggesties hebben, laat het dan vooral weten.

Printversie van deze pastorale brief.

Hartelijke groet van het pastoresteam,

pastor Paul: 0519 292476, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
pastor Jan: 06 8386 8271, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Eucharistieviering op de televisie

Op zondag 19 april, Beloken Pasen, om 10.00 uur komt de Eucharistieviering vanuit het bisdom Den Bosch. De viering in de Sint Jozefkerk in Helmond wordt voorgegaan door pastoor Erik Seidel. De uitzending is te zien op NPO2.

Gebed

Deze week een gebed van ds. Tom de Haan, ‘stadsdominee’ voor Haarlem, aangesteld vanuit de Protestantse Kerk Haarlem. Dit gebed werd gepubliceerd op 31 maart 2020.

Heer,

ontferm u,
over de mensen die ernstig ziek zijn
en eenzaam en alleen,
omdat ze hun naasten niet mogen besmetten.

Ontferm u
over de mensen,
die hun geliefde niet mogen bezoeken in hun stervensuur.

Ontferm u over de mensen in de zorg,
de artsen en de verpleging,
die misschien binnenkort moeten beslissen hoe
beperkte middelen ingezet worden.

Heer, ontferm u
over onze angst
om onze dierbaren, om onszelf.

Ontferm u over onze zorgen
over werk dat stil komt te liggen,
over opdrachten die niet doorgaan,
over financiële gevolgen voor ons huishouden.

Geef ons moed en rust,
dat ons leven in uw hand is,
dat we geborgen zijn in U,
omdat we dat altijd al waren.

Amen.

Het Evangelie van de zondag

Johannes 20: 19-31 (Nieuwe Bijbelvertaling, 2005)

Op de avond van die eerste dag van de week waren de leerlingen bij elkaar; ze hadden de deuren afgesloten, omdat ze bang waren voor de Joden. Jezus kwam in hun midden staan en zei: ‘Ik wens jullie vrede!’ Na deze woorden toonde hij hun zijn handen en zijn zijde. De leerlingen waren blij omdat ze de Heer zagen. Nog eens zei Jezus: ‘Ik wens jullie vrede! Zoals de Vader mij heeft uitgezonden, zo zend ik jullie uit’. Na deze woorden blies hij over hen heen en zei: ‘Ontvang de heilige Geest. Als jullie iemands zonden vergeven, dan zijn ze vergeven; vergeven jullie ze niet, dan zijn ze niet vergeven’.
Een van de twaalf, Tomas (dat betekent ‘tweeling’), was er niet bij toen Jezus kwam. Toen de andere leerlingen hem vertelden: ‘Wij hebben de Heer gezien!’ zei hij: ‘Alleen als ik de wonden van de spijkers in zijn handen zie en met mijn vingers kan voelen, en als ik mijn hand in zijn zij kan leggen, zal ik het geloven’. Een week later waren de leerlingen weer bij elkaar en Tomas was er nu ook bij. Terwijl de deuren gesloten waren, kwam Jezus in hun midden staan. ‘Ik wens jullie vrede!’ zei hij, en daarna richtte hij zich tot Tomas: ‘Leg je vingers hier en kijk naar mijn handen, en leg je hand in mijn zij. Wees niet langer ongelovig, maar geloof’. Tomas antwoordde: ‘Mijn Heer, mijn God!’ Jezus zei tegen hem: ‘Omdat je me gezien hebt, geloof je. Gelukkig zijn zij die niet zien en toch geloven’.
Jezus heeft nog veel meer wondertekenen voor zijn leerlingen gedaan, die niet in dit boek staan, maar deze zijn opgeschreven opdat u gelooft dat Jezus de messias is, de Zoon van God, en opdat u door te geloven leeft door zijn naam.

Overweging door pastor Jan

I.
Al een flink aantal jaren, eigenlijk al een paar decennia, horen en zien wij een beweging die meer ‘terug naar de natuur’ wil. Alhoewel vrijwel iedereen de vooruitgang in wetenschap, techniek en welvaart als waardevol ziet, krijgen wij ook meer en meer oog voor de keerzijde van dit proces. De vooruitgang in techniek en de toegenomen welvaart brachten de eigen auto binnen het bereik van velen, maar al die auto’s leidden tot files, tot meer en meer wegen, tot nog meer files … enzovoorts. Ergens zal er een grens moeten komen aan de almaar toenemende reiskilometers.
De toegenomen welvaart maakt dat verre reizen niet enkel het voorrecht zijn van de koninklijke familie en van de happy few, meer en meer mensen nemen vaker en vaker het vliegtuig, op vacantie naar Thailand, Bali of Egypte, of soms voor weekeinde-tripjes, even gezellig inkopen-doen in Londen of New York. En ondertussen zucht de bevolking in de regio Schiphol onder het toegenomen vlieglawaai. Ergens zal er een grens moeten komen aan de almaar toenemende vliegkilometers.
Ik ben zelf ook een kind van deze tijd, maar toch. Meer en meer mensen stellen zich de vraag of alles wat kan ook meteen goed is.

Een soortgelijk proces zien wij in de landbouw en de voedselvoorziening. In de landbouw lijken wij de seizoenen te hebben afgeschaft. Bloeiende bloemen van allerlei soort zijn vrijwel het gehele jaar door verkrijgbaar. Seizoensvruchten als frambozen, aardbeien en blauwe bessen worden inmiddels het hele jaar door vanuit allerlei landen, soms letterlijk van de andere kant van de wereld, aangevoerd. Wij vinden het inmiddels normaal om in de winter verse sla en spinazie te eten. Het is natuurlijk niet mijn bedoeling om de goede kanten van de vooruitgang in landbouw en techniek te ontkennen, maar er zijn wel degelijk vragen bij te stellen. En ook hier geldt: Meer en meer mensen stellen zich de vraag of alles wat tegenwoordig kan dan ook meteen goed is.

Deze kritische stemmen fungeren als het ware als een luis in de pels van de moderne samenleving. Deze stemmen proberen al te naïef optimisme in de vooruitgang van wetenschap, techniek en welvaart wat af te remmen. En het is vervolgens de vraag hoe er in de samenleving gereageerd wordt op deze kritische stemmen. Worden ze gehoord, hoe wordt ermee omgegaan? Is er ruimte voor verschil van mening, is er ruimte voor bezinning en voor rustig nadenken?

II.
Dat is in essentie ook wat wij zien gebeuren in het Evangelieverhaal van deze zondag. De apostelen melden Tomas vol vreugde en enthousiasme dat zij de Heer gezien hebben. En Tomas vertolkt in dit verhaal de stem van de kritiek. En hij pakt meteen goed uit: ‘Alleen als ik de wonden van de spijkers in zijn handen zie en met mijn vingers kan voelen, en als ik mijn hand in zijn zijde kan leggen, zal ik het geloven’.
En wat doen dan de mede-apostelen? Zeggen zij nu: ‘Tomas, jij hoort niet langer bij ons. Jouw kritische houding is een gevaar voor de gelovigen?’ Nee, zij blijven met hem verbonden, ze houden hem vast in hun midden. Zij laten hem niet vallen. En omdat ze Tomas in de kring houden, is Tomas er bij als Jezus Zich opnieuw openbaart en dan gebeurt wat Tomas niet verwacht. Ook Tomas mag komen tot een persoonlijke ontmoeting met zijn Heer. En dat gebeurt niet zomaar, dat gebeurt op een bijzondere manier.

Tomas vraagt namelijk niet zomaar om een teken, maar om een bijzonder teken, het teken van het lijden en het kruis, hij vraagt de kruiswonden te zien. En dat teken wordt hem terstond gegeven. Dat lijkt makkelijk, hij hoeft er niet eens op te wachten. Maar daar zit precies de kern van dit verhaal: Hoe kun je geloven in de Verrijzenis, bij het zien van zoveel akelige tekenen van lijden en dood? Met andere woorden: Hoe kun je geloven in de zin van het leven bij het zien van zoveel ellende en onrecht in de wereld? Hoe kun je blijven geloven in het goede, het ware en het schone van het leven als je zoveel verdriet, angst en onzekerheid om je heen ziet, nu in deze Corona-crisis.
Daar zit het geheim van Tomas als gelovige, daar zit de boodschap die Tomas heeft, ook voor mensen in onze tijd. Tomas kiest ervoor het kruis onder ogen te blijven zien, ook wanneer de tijd van de Verrijzenis al is aangebroken. Menselijk gezien is Jezus’ optreden uitgelopen op een mislukking. Tomas is daarmee de stem van nuchter realisme, ook in de zaken van het geloof. Hij gaat het verleden niet uit de weg. Hij haalt alle wonden weer open en belijdt dan, met de tekenen van Jezus’ mislukking voor ogen, zijn geloof. Tomas wenst het duistere verleden niet te vergeten, maar het belemmert niet langer zijn geloof. Jezus, Die Zich liet vernietigen op het kruis … … Hij is zijn Heer en zijn God.

Tomas wenst het kruis onder ogen te blijven zien, ook wanneer de tijd van de Verrijzenis al is aangebroken. Het is niet alleen maar Alleluia, er is nog een wereld te winnen, een wereld die nog altijd verscheurd wordt door armoede, oorlog en geweld. Een wereld die in onze dagen verscheurd wordt door verdriet, angst en zorg om de toekomst.

III.
Om temidden van die armoede, oorlog en geweld toch te geloven, dat is de uitdaging. Om ondanks verdriet, angst en zorg om de toekomst toch te blijven geloven dat het beter wordt, dat is de uitdaging. Hierbij kan de nuchtere en realistische en tegelijk gelovige houding van Tomas ons tot voorbeeld zijn.

In onze huidige situatie, midden in de Covid-pandemie, vragen mensen zich af hoe de wereld na deze pandemie er uit zal zien. Sommigen verwachten dat alles weer zal terugkeren naar ‘business-as-usual’, dat alles weer zal terugkeren naar de situatie zoals wij die voor de pandemie kenden. Maar er zijn ook meer kritische geesten. Zij wijzen erop dat het juist het intensieve personenverkeer over de gehele wereld ervoor gezorgd heeft dat een plaatselijk probleem in China ineens kon uitgroeien tot een wereldprobleem. Is alles wat tegenwoordig kan ook meteen goed?
Dezelfde kritische geesten wijzen erop dat wij de productie van onder andere kleding, voedsel en medische hulpmiddelen -om bedrijfseconomische redenen- ongelijk over de wereld verdeeld hebben. En dat heeft tijdens de huidige pandemie meteen tot gevolg dat er plotseling een schrikbarend tekort is aan beademingsapparatuur, aan mondkapjes en beschermingsmiddelen. Het is de vraag of wij er in de toekomst niet beter aan doen om toch meer te vertrouwen op plaatselijke productie van goederen, ook al is dat -vanuit bedrijfseconomisch perspectief- misschien minder voordelig. Het is de vraag of wij er in de toekomst niet beter aan doen om weer terug te keren naar de plaatselijke productie van voedsel, om weer meer te gaan leven en eten met de seizoenen.
Ik heb vanzelfsprekend niet alle antwoorden, maar laten wij ons in de komende tijd toch ook vooral op deze vragen bezinnen.

Zoals het leven van de leerlingen na de Verrijzenis op ongedachte wijze anders was dan ervoor, zo zal ook ons leven na de Corona-crisis op ongedachte manier anders zijn dan daarvoor. Laten wij ons op de vragen die voorliggen bezinnen op dezelfde manier als de leerlingen, als de apostelen dat deden met Tomas; met ruimte voor kritische geluiden, met ruimte voor elkaar, in blijvende onderlinge verbondenheid.

Amen.

Tekens van hoop en troost door pastor Jan

De Nederlandse bisschoppenconferentie heeft alle katholieke parochies opgeroepen om op Paaszondag van 12.00 tot 12.15 uur de feestklokken te luiden, om op deze manier de Verrijzenis van de Heer te verkondigen en te bejubelen. Ik was op dat tijdstip in Dokkum en ik heb met ontroering gehoord hoe ook de Protestantse Kerk zich aansloot bij deze oproep. De klokken beierden dat het een lieve lust was. Ook op woensdagavond van 19.00 tot 19.15 uur verkondigden de kerkklokken in harmonie hun boodschap van menselijke verbondenheid en gelovig perspectief.

Deze week viel mijn oog vooral op een ‘klein nieuwtje’ op de website van het NOS nieuws. Het had als titel:

Beademingsapparaat uit jaren 60 blijkt nuttig in coronacrisis

Normaal gesproken raak je een museumstuk niet aan, behalve met witte handschoenen. Laat staan dat je het volledig demonteert. Maar nood breekt wet: want dit mechanische beademingsapparaat uit de jaren 60 kan van nut zijn in de coronacrisis.
Het idee komt van professor Gerwin Smit van de TU Delft. ‘Ik dacht: dit moet simpeler kunnen’. Hij ging op zoek naar oude medische apparatuur. In de online collectie van Rijksmuseum Boerhaave in Leiden vond de professor zijn machine: de 'East Radcliffe'. Een 'robuust' apparaat dat dienst deed in ziekenhuizen in de jaren 60.

'Hoogst ongebruikelijk' noemt museumdirecteur Amito Haarhuis het verzoek van de TU Delft om een museumstuk op te eisen, maar hij twijfelde geen seconde. ‘Hiermee kunnen we mensenlevens redden’. Al mag het absoluut niet volgens museale wetten. ‘Nood breekt wet’, aldus Haarhuis. En dus werd het apparaat afgestoft, naar de TU Delft vervoerd, schroef voor schroef uit elkaar gehaald en nagemaakt.

En? ‘Het werkt’, zegt anesthesist Ingrid Mertens zur Borg van het Erasmus MC die samen met vier artsen betrokken is bij het project. Al denkt ze niet dat de kans groot is dat deze mechanische machines in Nederland op een intensive care zullen draaien. Dat gebeurt alleen als er een piek komt bij een eventuele tweede golf. ‘De machine werkt prima, maar alleen als de patiënt volledig in slaap is’. Het apparaat ademt niet mee, zoals geavanceerde apparatuur dit wel doet.
De anesthesist herkende het Engelse apparaat meteen: 20 jaar geleden werkte ze ermee als arts in Nigeria. ‘Het mooie van dit apparaat is dat 'ie bewezen gewerkt heeft en dat iedereen hem kan aansturen, zo simpel zit het apparaat in elkaar. Bovendien werkt alles puur mechanisch, dus als de elektriciteit uitvalt, gaat het beademen door’.

Dat kan van levensbelang zijn in landen waar het coronavirus toeslaat en het zorgsysteem de piek niet aankan. Professor Smit: ‘We hebben al interesse vanuit Guatamala voor dit apparaat. Ze hebben daar maar 60 ic-bedden. We hebben nu op basis van het oude apparaat tekeningen gemaakt. Die kunnen overal ter wereld worden nagemaakt. Bij wijze van spreken kan iedere automonteur dit in elkaar zetten’.
Smit is enthousiast: ‘Normaal ontwikkel ik handprotheses. Wat begon als een idee, is nu een project waar veertig mensen aan werken. Ik voel me echt die jongen in de schuur die aan de motor sleutelt’. Bovendien heeft hij nog meer bewondering voor zijn voorgangers. ‘De mensen waren net zo slim als nu, alleen hadden ze andere middelen tot hun beschikking’.
(Bron: website www.nos.nl, woensdag 15 april 2020 19.09 u.)

Een prachtig verhaal dat goed laat zien hoe mensen van alle kanten de handen ineen slaan om te helpen, hier en aan de andere kant van de wereld.

Tenslotte: Al op 13 maart j.l. schreven de Nederlandse Jezuïeten op hun website (www.jezuieten.org) een (fictieve) brief van hun ordestichter Ignatius van Loyola (1491-1556) met vier tips die Ignatius in deze tijd gegeven zou hebben om beter om te kunnen gaan met (angst voor) het Corona-virus. Ik geef het jullie graag ter overweging mee:

Vier tips om beter om te gaan met (angst voor) het coronavirus

Hemel
13 maart 2020, aardse tijd

Dierbare mensen op aarde,

Ik zie dat jullie het moeilijk hebben een juiste houding te vinden ten aanzien van het coronavirus. Dat is niet vreemd. De voorbije tientallen jaren heeft de wetenschap zo’n vooruitgang geboekt, dat jullie zijn gaan geloven dat binnen de kortste keren voor elk probleem een oplossing kan worden bedacht. Nu wordt wereldwijd duidelijk dat dit een illusie is. Voor velen onder jullie is dit behoorlijk verwarrend.

Zelf heb ik ruim dertig jaar gekampt met chronische ziekte. Als algemene overste van de snel groeiende jezuïetenorde werd ik vijftien jaar lang dag in dag uit geconfronteerd met alle mogelijke en onmogelijke problemen. Ik wil jullie graag vier tips geven om deze barre tijden goed door te komen. Ze zijn ontleend aan mijn eigen ervaring.

1. Gehoorzaam tijdens dit coronavirus aan de artsen, de wetenschappers en de bevoegde overheden als was het aan God zelf. Ook al ben je het niet met hun besluiten eens of snap je ze niet goed, heb de nederigheid om te aanvaarden dat het de moeite loont te vertrouwen op hun kennis en ervaring. Het zal je een gerust geweten geven en je toelaten jouw bijdrage te leveren tot de oplossing van de crisis.

2. Hoed je voor angst. Angst komt nooit van God en leidt niet naar God. De angst fluistert je vaak alle mogelijke redenen in waarom je bang zou moeten zijn. Veel daarvan is waar. Alleen, je hoeft er geen angst voor te hebben. De Heer zorgt ook nu voor jullie. Dat weet ik uit goed ingelichte hemelse bron. De ervaring heeft geleerd dat Hij recht schrijft op de kromme aardse lijnen. Durf daarin te geloven.

3. In tijden van crisis heb je niet minder, maar juist meer baat bij gebed. Gun het je om je te laven aan zijn liefde. Het is het beste tegengif tegen de angst. Je kan bijvoorbeeld bidden met wat men tegenwoordig een podcast noemt en die mijn medebroeders elke dag aanbieden op www.biddenonderweg.org.

4. Ten slotte, vergeet bij dit alles niet te leven en te genieten van het leven. Wat er ook gebeurt, elke seconde die je gegeven wordt is een enig en kostbaar geschenk. Daar kan het coronavirus niets aan veranderen.

Met jullie verbonden in onaflatend gebed,

+ Ignatius

Mede namens mijn collega, pastor Paul, wens ik jullie alle goeds toe. Graag tot een volgende keer,

pastor Jan van Beek

De Paasviering vanuit de parochiekerk in Dokkum kunt u hier bekijken.